Hiện tượng quang học

Hiện tượng quang học là bất kỳ sự kiện nào quan sát được là kết quả của sự tương tác giữa ánh sáng khả kiến và vật chất, hoặc từ chính bản chất của ánh sáng. Ảo tượng là một ví dụ về hiện tượng quang học.

Một hào quang 22° quanh Mặt Trăng ở Atherton, CA.

Hiện tượng quang học phổ biến thường do tương tác giữa ánh sáng từ Mặt Trời hoặc Mặt Trăng với khí quyển, mây, nước, bụi, và các hạt khác. Ví dụ phổ biến là cầu vồng, được tạo ra khi ánh sáng từ Mặt Trời bị phản xạkhúc xạ qua các giọt nước. Một số hiện tượng khác, như tia chớp lục hay Fata Morgana cực kỳ hiếm gặp và chỉ có thể thấy được một vài địa điểm với điều kiện thích hợp, tới nỗi người ta nghĩ rằng chúng là hiện tượng thần thoại.[1]

Tất cả hiện tượng quang học đều có bản chất từ các hiện tượng lượng tử.[2] Những hiện tượng quang học cơ bản nhất được gọi là các hiệu ứng quang học và là đề tài thú vị của môn quang học, chẳng hạn các màu sắc ánh sáng được tạo ra bằng lăng kính, thường được trình diễn trong các lớp học.

Danh sách

sửa

Các hiện tượng quang học dưới đây bao gồm những hiện tượng được phát sinh từ các tính chất quang của khí quyển; cũng như các hiệu ứng quang học tự nhiên hoặc nhân tạo do tính chất quang của các vật thể hoặc của mắt người. Danh sách dưới đây cũng liệt kê một số "ảo ảnh thị giác" và một số hiện tượng chưa được giải thích nhưng có thể có nguyên nhân quang học.

Có nhiều hiện tượng là kết quả của bản chất hạt hoặc bản chất sóng của ánh sáng. Một số hiện tượng không dễ nhận biết và chỉ có thể quan sát được bằng các phép đo chính xác bằng các dụng cụ khoa học. Một ví dụ nổi tiếng là sự uốn cong của tia sáng từ một ngôi sao bên cạnh Mặt Trời được quan sát lúc nhật thực toàn phần. Điều này chứng tỏ rằng không gian thực chất là cong, phù hợp với dự đoán của thuyết tương đối.

Hiệu ứng quang học

sửa
 
Mô tả hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
 
Một sóng phẳng đi qua hai khe và bị nhiễu xạ, tạo ra sóng lan toả ra mọi phía từ hai khe, hai luồng sóng lan từ hai khe lại giao thoa tiếp với nhau.
 
Hào quang Mặt Trời tại nơi 41 độ vĩ Bắc.
 
Một thiết bị phản xạ ngược dùng bề mặt vàng.
 
Bầu trời trên Trái Đấtmàu xanh da trời là do tán xạ Rayleigh của khí quyển Trái Đất.
 
Các mẫu Huỳnh quang dưới các tia UV-A, UV-B và UV-C
 
Sơ đồ cấu tạo của bộ phận laser

Sau đây là các hiện tượng quang học chung nhất, được gọi là các hiệu ứng quang:

Hiện tượng quang học khí quyển

sửa
 
Một vòng cung tròn thiên đỉnh xuất hiện tại Grand Forks, North Dakota.
 
Vành đai sao Kim tại Đài quan sát ParanalChile.[3]
 
Tia chớp lục.

Hiện tượng quang học thiên văn

sửa

Hiện tượng quang học mắt

sửa

Hiện tượng chưa được giải thích

sửa

Một số hiện tượng vẫn chưa được giải thích thỏa đáng và có thể là một dạng các hiện tượng quang học nói trên (khúc xạ khí quyển, hóa phát quang,...). Nhưng một số người coi nhiều trong số các "bí ẩn" này chỉ đơn giản là những câu chuyện địa phương tạo ra nhằm thu hút khách du lịch hiếu kì nên không đáng để điều tra kỹ lưỡng.

Tham khảo

sửa
  1. ^ "Green Rays"
  2. ^ Lahiri, Avijit (2016). “Electromagnetic Theory and Optics”. Basic Optics: Principles and Concepts. Elsevier. tr. 1–140. doi:10.1016/B978-0-12-805357-7.00001-0. ISBN 978-0-12-805357-7.
  3. ^ “Belt of Venus over Cerro Paranal”. Picture of the Week. ESO. Truy cập ngày 14 tháng 8 năm 2013.
  4. ^ Philip Mantle. “The Hessdalen Lights”. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 4 năm 2005. Truy cập ngày 14 tháng 10 năm 2017.
  5. ^ “UQ scientist unlocks secret of Min Min lights”.
  6. ^ “Big Thicket National Preserve Virtual Field Trip”. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 3 năm 2005.
  7. ^ “Marfa lights”.
  8. ^ “The Paulding Light: A Backwoods Phenomenon”. Backwoods Wisconsin. Bản gốc lưu trữ ngày 17 tháng 1 năm 2013.
  9. ^ Tailor, Troy (1998) "Haunted Arkansas: The Gurdon Light Lưu trữ 2018-10-10 tại Wayback Machine"
  10. ^ Gagliardi, Jason (ngày 17 tháng 11 năm 2002). “Behind the Secret of the Naga's Fire”. Bản gốc lưu trữ ngày 8 tháng 12 năm 2011. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2020 – qua www.time.com.

Đọc thêm

sửa

Liên kết ngoài

sửa