Lưỡng chiết

Lưỡng chiết (hay khúc xạ đúp, khúc xạ kép) là hiện tượng xảy ra khi tia sáng khi đi qua một số loại tinh thể (như canxít) bị tách ra thành hai tia sáng: tia thường và tia khác thường (thượng đẳng), tùy thuộc vào trạng thái phân cực của tia sáng.

Tinh thể canxít tạo ra hai ảnh của chữ viết nằm bên dưới, ứng với tia thường và tia bất thường

Các tinh thể gây ra hiện tượng lưỡng chiết được gọi là tinh thể lưỡng chiết. Các tinh thể này đều có tính chất không đẳng hướng. Sóng điện từ khi đi vào các môi trường này có thể có độ điện dịch không song song với véctơ cường độ điện trường. Nếu tinh thể chỉ có một trục quang học, hiện tượng lưỡng chiết có thể được mô tả bằng cách gán 2 chiết suất cho 2 phương phân cực, n_o cho phương vuông góc (ứng với tia thường) và n_e cho phương song song (ứng với tia bất thường) với trục quang học. Khi đó độ lưỡng chiết của vật liệu có thể được định nghĩa là: Δn = n_e - n_o.

Một số vật liệu lưỡng chiết

Vật liệu có 1 trục quang, tại 590 nm

Vật liệu	no	ne	Δn
Ngọc berin Be3Al2(SiO3)6	1.602	1.557	-0.045
Canxit CaCO3	1.658	1.486	-0.172
Hg2Cl2	1.973	2.656	+0.683
Nước đá H2O	1.309	1.313	+0.004
LiNbO3	2.272	2.187	-0.085
MgF2	1.380	1.385	+0.006
Thạch anh SiO2	1.544	1.553	+0.009
Hồng ngọc Al2O3	1.770	1.762	-0.008
TiO2	2.616	2.903	+0.287
(Mg, Fe)2SiO4	1.690	1.654	-0.036
Oxide nhôm Al2O3	1.768	1.760	-0.008
NaNO3	1.587	1.336	-0.251
Tourmalin	1.669	1.638	-0.031
ZrSiO4 chiết suất cao	1.960	2.015	+0.055
ZrSiO4 chiết suất thấp	1.920	1.967	+0.047

Một số khoáng chất thể hiện tính lưỡng chiết (đơn trục) như ở bảng bên.

Nhiều chất dẻo có tính lưỡng chiết, vì phân tử của chúng bị đóng băng trong tình trạng chịu sức căng nhất định, khi chất dẻo được đúc hoặc dập.

Xem thêm

• Phân cực
• Hiệu ứng Kerr