100 phát hiện khảo cổ của Trung Quốc thế kỷ 20

Năm 2001, Viện Khảo cổ, Viện Khoa học xã hội Trung Quốc đã tổ chức một cuộc bình chọn 100 phát hiện khảo cổ của Trung Quốc thế kỷ 20 (中国20世纪100项考古大发现, Trung Quốc 20 thế kỷ 100 hạng khảo cổ đại phát hiện) với sự tham gia của các viện nghiên cứu cấp quốc gia về khảo cổ và di sản văn hóa của Trung Quốc, các viện khảo cổ của 28 tỉnh, khu tự trị, thành phố trực thuộc trung ương, và Hồng Kông, cùng đại diện khoa khảo cổ của 11 trường đại học quốc gia lớn, cũng như nhiều chuyên gia, học giả ở Bắc Kinh. Sau ba tháng và ba vòng bình chọn, kết quả bình chọn đã được công bố trên tạp chí Khảo cổ (考古) của Viện Khoa học xã hội Trung Quốc.^[1] Năm 2002, Nhà xuất bản Viện Khoa học xã hội Trung Quốc đã cho xuất bản cuốn sách Nhị thập thế kỷ Trung Quốc bách hạng khảo cổ đại phát hiện (二十世纪中国百项考古大发现, 100 phát hiện khảo cổ lớn của Trung Quốc thế kỷ 20) gồm trên 500 trang với 1512 ảnh minh họa.^[2]

Trong số các phát hiện được bình chọn, thì phát hiện về di chỉ khảo cổ cố đô Ân Khư của Nhà Thương nhận được số phiếu cao nhất.^[1] Các phát hiện khảo cổ nhận được nhiều bình chọn khác là Chu Khẩu Điếm, Di chỉ Bản Pha, Văn hóa Nhị Lý Đầu, Di chỉ Tam Tinh Đôi, Lăng mộ Tần Thủy Hoàng và Đội quân đất nung, các phế tích ở cố đô Trường An và Cư Diên Hải (居延海) thời Nhà Hán, hang đá Vân Cương, hang đá Long Môn, hang Mạc Cao, phế tích ở cố đô Lạc Dương thời Nhà Tùy và Nhà Đường, và Minh Định lăng.^[1]

Trong số 100 phát hiện khảo cổ được bình chọn thì 51% xuất phát từ các cuộc tìm kiếm của giới nghiên cứu khảo cổ, 31% được người dân phát hiện một cách tình cờ, và 10% là các cuộc khảo cổ giải cứu.^[3] Về mặt địa lý thì trên một nửa số phát hiện khảo cổ do giới nghiên cứu thực hiện nằm ở lưu vực Hoàng Hà, thể hiện quan điểm truyền thống của các nhà khảo cổ Trung Quốc là nền văn minh Trung Hoa xuất phát từ đây. Trong khi đó, có tới hai phần ba số phát hiện khảo cổ tình cờ là thuộc các khu vực khác như lưu vực Trường Giang, thông thường trong quá trình xây dựng các công trình hiện đại.^[3]

Danh sách cụ thể

100 phát hiện khảo cổ nổi bật được lựa chọn bao gồm 7 phát hiện về giai đoạn Thời đồ đá cũ, 30 về giai đoạn Thời đồ đá mới, 23 về giai đoạn Nhà Hạ, Nhà Thương, Nhà Chu, 24 về các triều đại phong kiến Nhà Tần, Nhà Hán, Nam-Bắc triều, 16 về các triều đại Nhà Tùy-Nhà Đường và các triều đại sau đó.^[1] Danh sách dưới đây được sắp xếp theo thứ tự thời gian, từ di chỉ cổ nhất cho đến phát hiện khảo cổ gần năm 2001 nhất.^[4]