Wikipedia

Nam tan

Tham gia ngày 17 tháng 11 năm 2006
Chúng ta cùng xây dựng Wikipedia tiếng Việt ngày càng hoàn thiện hơn.

Wikipedia nơi tôi có thể học được nhiều điều bổ ích


Nam Tân
Nơi sinh Bình Định,Việt Nam
Giới tính Nam
Ngày sinh 12 tháng 02
Ngôn ngữ Việt,
Sở thích
bóng đá,cờ tướng

một vài chủ đề quan tâm:


Địa Lý và Lịch sử

sửa

Khoa học

sửa

Văn học

sửa

Văn hóa tín ngưỡng

sửa
  • Bài Hò bá trạo của làng Tân Phụng - Phù Mỹ - Bình Định

Hò bá trạo là một loại hình nghệ thuật của các làng chài ven biển. Loại hình này thường được biểu diễn vào dịp lễ hội cầu ngư để cầu mưa hòa gió thuận, làm ăn phát đạt. Dưới đây là bài hò bá trạo của làng chài Tân Phụng huyện Phù Mỹ tỉnh Bình Định. Hàng năm, cứ vào ngày 12 tháng 4 âm lịch là nhân dân làng Tân Phụng lại tổ chức lễ hội cầu ngư. Khi đó, hò bá trạo sẽ được biểu diễn để cầu chúc an lành. Tham gia hò bá trạo gồm 15 thành viên, trong đó bao gồm: 1 tổng lái, 1 tổng phan, 1 tổng mũi và 12 bạn chèo hầu. Nội dung của bài hò bá trạo như sau:

- Tổng mũi:

Án nội lễ nghi chỉnh túc
Đình tiền đăng chúc huy hoàng
Truyền bá trạo nghiêm trang
Khép mái chèo, vào bái yết

- Bá trạo đồng thanh dạ

- Tổng mũi:

Xuân lộ thu sương
Thống niệm thanh hương
Hồng cúc nhất viên
Thượng hạ các cung
Truyền bá trạo khai thuyền hầu trạo

- Bá trạo đồng thanh dạ và đồng thời di chuyển bằng cách nhảy theo nhịp trống của Tổng mũi để vào lễ bái trước lăng (cách di chuyển và lễ bái sẽ được giới thiệu sau). Sau khi lễ bái xong bá trạo đứng chèo hầu hai bên như đang chèo thuyền và trên thuyền 3 ông tổng mới bắt đầu hát.

- Tổng lái: (điệu bạch)

Chèo thuyền lướt sóng vượt trùng dương
Biển lặng sóng êm chớ coi thường
Giữa lúc ba đào giông gió tố
Tôn ông phò hộ đắc bình an

(Xưng tên) như tôi đây trách nhiệm ở phần sau, tôi vốn là tổng lái.

Chói rạng hai vầng nhật nguyệt
Thâm sâu một dãi hải hà
Ngàn năm dậy tiếng âu ca
Muôn thuở ngàn thu tế độ
Đưa mãnh phát gọi tình báo bổ
Lời trân châu tụng đức cao thâm
Nay các thợ đồng thành kính nhất tâm
Dâng tế lễ cầu ngư hoàn nguyện
Nay đã vũ hòa phong thuận
Lại thêm hải yến hà thanh
Khá cùng nhau chí kính chí thành
Tu sửa đẹp tải ca tải tạo

(giọng nam)

Rập mái chèo cơn dục đòi cơn
Phong phất phất thủy sàng sàng
Buồm giương biển ái, lèo sang mối sầu
Trãi qua mấy dặm ba đào
Nhờ ơn tế độ không nao núng lòng

- Tổng mũi:

Truyền bá trạo đẳng danh
Đồng thanh ca nhất lực, ớ bá trạo

- Bá trạo đồng thanh ca:

Quế trạo hề lang tương
Khinh khinh trạo tí dương
Thiếp thiệp cao sơn lãng
Quân cao chiếu thế quang
Quân cao chiếu thế quang

- Tổng lái: (giọng nam)

Chiếu thế quang rõ ràng (đức cả)
Anh em bá trạo ơi!
Như tôn ông ta giữa sóng giời như cột đá vững xây
Đến khi cù mẫu lỏng ngây
Ba thần thôi cũng phục oai lui về.

- Tổng phan: (điệu bạch)

Anh hùng lao động thật vinh quang
Bủa lưới giăng câu đã sẳng sàng
Lướt sóng khai thuyền ra biển cả
Tôn linh phò hộ đắc bình an

(Xưng tên)

Như tôi, đạo tôi con giữ trọn
Việc nước phải lo tròn
Nước chưa đầy thì còn được rãnh rang
Khi có nước gầu kia ta tát

(nam xuân)

Tát nước cho tròn đạo nghĩa
Sống làm người phải biết lo toan
Ớ bá trạo ơi ráng mà chèo
Chèo cho bỏ trớn giựt lui
Nhờ ơn buồm thuận nước xuôi hội nầy
Giang đáo xứ, túc hộ trì
Dầu cho sóng ngã gió lay chi sờn

- Tổng mũi:

Trời cao đất rộng vơi vơi
Ngàn thu ân đức muôn đời oai linh

- Bá trạo đồng hò:

Ngàn thu ân đức muôn đời oai linh
Hò hầu oai linh

(Bá trạo đồng thời lập lại câu cuối tiếp tục cho các câu sau)

- Tổng mũi:

Vẫy vùng giữa biển nam minh
Thần long nhượng tiếng hải kình lặng tăm*
Lòng lạnh kể xiết mấy trăm
Nam xây bực nghĩa nước dầm mạnh nhơn.*
Đoài phen động tịnh khuất thân
Có phần võ đức có phần văn công.*
Lại thêm trí dũng lạ lùng
Đi ngoài phong vũ đứng trong ba đào.*

- Tổng lái:

Anh em bá trạo ơi
Như tôn ông ta hóa thân thủy bá nơi biển cả
Cứu nạn giúp đời lúc hiểm nguy

(giọng nam)

Ơn người chất chứa cao dày
Ngàn thu dốc tạc ơn này khắc sâu

- Tổng phan:

Nhớ khắc sâu muôn đời ghi tạc
Như tôn ông ta đây giữa sóng đời cứu độ chúng sanh

- Tổng mũi:

Ngàn thu tạc chử trung trinh
Sắc phong trợ tín chương linh trên đời*
Nam mô bắc hải sang chơi
Nguyên là thủy bá trợ người hữu sanh*
Cộng đồng thiên cổ anh linh
Suy trong tam giới rạng danh đức ngài*
Đâu đâu cũng đội ơn oai
Làm tôi thủy phủ cứu người dương gian*

(mỗi dấu * là đoạn bá trạo lập lại câu cuối và câu "hò hầu oai linh")

- Tổng lái:

Thuyền khai trực tấn nhất hồi ca
Hải nguyệt thanh phong vạn sự hòa
Phiến quải nhơn cao phong ỷ tống
Ký độ cao ngâm ký thủy lưu

(giọng nam)

Ký thủy lưu buồm lang nhè nhẹ
Trãi mấy trùng biển quế đưa sang
Đâu đâu dâu biển thương tang
Tấm thuyền nặng chở ơn vàng nghìn thoi
Càng ngẫm nghĩ lắm mặng mòi
Phòng nguy một thuở, ơn soi muôn trùng

- Tổng mũi:

Truyền bá trạo đẳng danh
Đồng thanh ca nhất lực

- Bá trạo đồng thanh:

Tí hải trạo hoành khai
Phiêu phiêu bá vãng lai
Thần minh mang vạn xứ
Thiên cổ hộ thâm hoài
Thiên cổ hộ thâm hoài

- Tổng lái: (giọng nam)

Hộ thâm hoài ai ai cũng có
Nhưng dặn lòng báo bổ cho xong
Thuyền nan nhẹ lướt trường chinh
Dầu cho sóng ngã lương kình xá bao
Chống mũi thấy cảnh thân buồn
Sao giăng đáy bể mưa tuôn đầu gành

- Tổng phan:

Gắng sức chèo mặc đó
Việc nước có tui lo
Lúc phong ba dầu chẳng ra tay
Gánh trung nghĩa phải cho biết mặt

(giọng nam)

Biết mặt lúc này mới biết
Đứng làm người có việc phải lo
Anh em vẫn giữ nhịp hò
Mặc là tát nước miễn cho thanh bình
Dốc lòng giữ dạ bình sinh
Dầu cho mòi dạt lươn kình xá bao

- Tổng mũi:

Trời xanh thật đấng anh linh
Vân yên thủy lặng, lươn kình biến hơi*
Đở thuyền phong mạng giữa giời
Đưa người biển khổ như ngồi đài xuân*
Ra tay bốn biển giữ gìn
Phong ba đem lại thanh bình mới thôi*
Anh linh bàn bạc giữa giời
Sống thời hiển hiện, thác thời linh thiên*
Nơi nơi phụng sự tâm truyền
Lầu đài trăm thước hương yên một màu*
Thường niên quý tế xuân thu
Trọn tình huỳnh thủy gian nan xá gì*

- Tổng lái:

Nghĩ công đức cao dày bốn biển
Niềm kính tin khắp cả mười phương
Thường song phá lãng trực phong sương
Tiểu trãng hương bình phong nguyệt hạo

(giọng nam)

Hạo nguyệt phong lòng đau như cắt
Cảnh mơ hồ một chiếc tòng châu
Ngậm ngùi biển cạn sông sâu
Tay đưa một mái lòng đau chín chiều
Chỉ miền biển thẳm dò theo
Mây tuôn đáy biển gió gieo đầu gành

- Tổng mũi:

Truyền trạo tử đẳng danh
Đồng thanh ca nhất lực

- Bá trạo đồng ca:

Cự lạc nhất châu khanh
Trung lưu tự tại hành
Anh linh tì ủng hộ
Vạn lý hải ba bình
Vạn lý hải ba bình

- Tổng lái: (nam xuân)

Hải ba bình anh linh phò hộ
Biển dập dồn buồm xổ lái rung
Xa trông gành đá chập chồng
Đoái xem đã thấy mũi rồng đến nơi

- Tổng phan:

Ngó đã gần núi Phụng
Khá gắn tới thuyền long
Ta gắn sức lo toan
Cho người người biết mặt
Ớ bá trạo ơi sách có câu rằng:
Thần vô hướng, hương dư hữu đức
Dân vọng hoài hoài vọng chí Nhân
Đã đem thấu đại ân, thời phải lo báo đức

(giọng nam)

Báo đức miễn cho trọn nghĩa
Dám khuyên cùng chắn mái cho sâu
Tuy là tay gáo tay gàu
Giữ gìn việc nước ai nào lại hơn
Công lao há nại muôn phần
Lòng son gọi chút đáp ân hải hà

- Tổng mũi:

Cỏi trời nay đã anh linh
Dọc ngang xong cũng một mình biển khơi*
Tí đầm thẳng tách tới nơi
Bóng linh hiển hiện cho người phùng nghinh*
Xem thôi ai cũng động tình
Gươm cờ rực rỡ lộ trình đón đưa*
Rõ ràng chèo quế kính đưa
Chứa chan giọt lụy ngẫn ngơ tấm lòng*
Huy hoàng hương đốt đèn chong
Lòng trần xin đặng cảm thông thánh thần*

- Tổng lái:

Đoái thấy tây sơn cực lạc
Trực nhìn đông hải tinh sương
Nào, dừng thuyền tạm nghĩ sâm tương
Mai lặng gió sẽ lần qua biển ái
Ớ bá trạo. (bá trạo đồng thanh dạ và ngồi xuống nghỉ)

- Tổng lái: Ớ chú tổng trung khoan nghe lịnh dặn đây này: (điệu khách)

Vi trấp ngự phong ba
Tu trấn chỉnh đề phòng bất trắc.

Còn việc củi lửa nghe đây này:

cứu sinh tuy thủy hỏa
Yếu niêm dể bị lâm thời

- Tổng phan: (điệu khách)

Khâm tuân lệnh dạy
Tuyết sương phong vũ dám từ nan

(nói lối)

Giờ truyền bá trạo đã xong xuôi Ngồi nói lối chơi vài chặp Nhưng chẳng biết vì đâu khuất lấp Cho nên ngư nghệ thất thường:

Nay bổn vạn tâm thành, cầu khẩn nguyện tôn linh, bảo hộ chúng sanh,
Trương buồm ra hải yến hà thanh,
Bủa lưới xuống tấn tài tấn lợi.

Như tôi đây lao lực thâm canh thiệp thủy, mơ hồ dạ tịnh canh thâm, dòm hai bên bá trạo đã ngủ khấm kho, phan chính giữa một mình ngồi buồn bực. Buồn ơi cha chả là buồn, biết là mưu phân xử thử giai hay là ta xách cần nọ tới câu ngỏ ngâm bài tuyệt cú.

Đêm thu vằng vặt bóng trăng thanh
Ngọn gió hiu hiu lặng sóng gành
Sợi chỉ kinh luân giăng biển thánh
Miếng mồi thao lượt thả dòng xanh

Đêm khuya ngồi câu một mình buồn ơi cha chả là buồn, hay là ta mượn đôi ba chén rượu để giải buồn vậy.

(ngâm)

Hồng điệp thi đề hải mang mang
Lạc võ nhân gian đệ nhất trường

(nói) À à tôi nghĩ lại, ngồi buồn câu đôi con cá, ngâm mấy câu thơ cho vui cho thú. Mà tôi nhớ sách có câu rằng: "công danh phú quý" mà công danh phú quý ai ơi bất như nhàn.

Câu chưa thẳng đổi mà nước đã ngập đà
Âu là xách gầu nọ bôn ba
Nhảy xuống phan tác nước

(nói rồi tổng phan lấy gầu vừa tát nước vừa hát)

(nam xuân)

Tát nước coi chừng giông gió
Cơ hội này có khó mới khôn
Nhờ ơn đức độ cao dày
Xét soi làm chứng rõ bày sự cơ
Ơn Ông lớn nhỏ đều nhờ
Khắp trong bốn biển phụng thờ ngàn thu

(nói) Thuyền nước chi nước giữ ông đà công ơi

(nam xuân)

Trăm năm nghĩa gắn sơn keo
Dầu cho sóng ngã đâu sờn dạ ta
Thuyền lang nhẹ lách dòng hà
Gay cây chèo quế lướt qua hải hùng
Xa thấy mũi rồng ta nhẹ lướt
dặm đường trường dò trước coi sau

(nói lối)

Trời đà mù mịt, mây kéo lu bù
Từ Hà Ra cho chí Mũi Gù
Từ Phường Mới kéo ra Phường Mét
Gió càng ngày càng thét
Sóng chẳng ngớt chút nào
Ta biết liệu làm sao
Mau thưa cùng chú tổng
Giông bớ ông đà công ơi

- Tổng lái: Vậy chớ trời phát giông mây ửng hồi nào vậy hử.

- Tổng phan: Trời phát giông mây ửng hồi này chớ hồi nào, hãy nhìn biển cả ba đào chuyển lay.

- Tổng lái: Nghe qua đã rõ, chớ có diêu trì. Ớ chú tổng trung phan nghe lịnh dặn đây này

(điệu khách) Phú nhữ ân cần, giữ đạo lý thăng bi trực tấn.

- Tổng phan: (điệu khách) Khâm thừa hiệu lệnh, tuyết sương mạo vũ cảm từ nan.

- Tổng lái: Mau! Bớ chú tổng mau! Tự thử phung lôi, tu cấp tiến kinh luân chi thủy

- Tổng phan: (điệu khách) dạ dạ phấn ngỏ ti chi nguyện, hải hồi phấn ngã chi vi.

- Tổng lái: Mau! Bớ chú tổng mau! Bi chỉ hà, gia binh đáo, tương lai gia thảo mộc hiệu hành

- Tổng phan: Dạ dạ ngô kim vị thức nguyên đấu thì đế tố cố quanh

- Tổng lái:

Trước ca công đức, sau chúc thanh bình.
Truyền phát mái sửa sang, khá gay chèo đặng mà lên mái nhặt.
Ớ bá trạo (bá trạo đồng thanh dạ). Truyền kéo neo (dạ)

(Bá trạo đứng dậy chèo hầu)

- Tổng mũi: Nam săn nước chảy

- Bá trạo đồng hò: Hò khoan hò khoan hởi hò khoan (tiếp theo mỗi câu tổng mũi hát bá trạo đều đồng thanh “hò khoan hò khoan hởi hò khoan”) - Tổng mũi:

Nước chảy như đờn.
Ra tay đề quyết.
Giứt cơn ba đào.
Đừng ai mà khinh rẻ.
Khinh rẻ kẻ kéo neo.
Đến khi gấp rút.
Đở nghèo lắm thay.
Xuất thân kể mổ.
Kể mổ ai tày.
Chân kiềm đá đặt.(đoạn này hát hai lần)

- Tổng lái: Nối neo đã lỏng chưa

- Tổng phan: Dạ đã lỏng rồi

- Tổng lái: Thế a trước đã lỏng neo, sau đà xuống bánh. Truyền bá trạo khá gay chèo đặng mà lên mái một. Ớ bà trạo, (bá trạo đồng dạ).

- Bá trạo xốc hò chèo: Hò hậu linh (bá trạo xốc mái chèo và đi theo vòng tròn sau đó thu hẹp vòng tròn dần cho đến hết bài. Sau mỗi câu của tổng mũi bá trạo sẽ đồng thanh “hò hậu linh”)

- Tổng mũi:

Sơn xuyên dục tự.
Hà hải phiến linh.
Chí tí chí tinh.
Phất văn phất kiếm.
Dương dương tại thượng.
Trạc trạc khuyết linh.
Bổn vạn tâm thành.
Lập đàn siêu độ.
Ơn ông phò hộ.
Khử trạc lưu thanh.
Hải tịnh ba bình.
Thủy thanh tại tự.
Dâu khương đật thụ.
Cổ vỏ sướng ca.
Vỏ miếu thái hòa.
Thanh bình thiên hạ.
Nhà nhà phú thọ.
Chốn chốn âu ca.
Sanh đời no ấm.
Kết thành một tấm.
Nguyện với tôn linh.
Truyền giữ trạo kinh.
Đình thuyền tạm nghỉ.

Bài hát bá trạo kết hợp với các động tác chèo hầu là nét đặc trưng trong các lễ cầu ngư của cư dân vùng biển miền trung và nam Việt Nam. Do trong quá trình thu thập trong tài liệu một số chử hay một số câu không rõ nên có phần sai sót.

Võ Thuật

sửa
lưu thử
 
Đêm thu vằng vặt bóng trăng thanh
ngọn gió hiu hiu lặn sóng gành.
chập chờn nom thấy quê ta đó
Mũi Rồng Phường Mới lại hòn tranh.

Cổng tri thức Wikipedia

Bản mẫu:Wikipedia Portals

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Thành_viên:Nam_tan&oldid=71009061”