Ngọc Lan (diễn viên sinh 1942)
Ngọc Lan (sinh năm 1942), tên đầy đủ là Phan Thị Ngọc Lan,[1] là một diễn viên điện ảnh người Việt Nam, bà được biết đến qua vai Nhàn trong bộ phim điện ảnh Lửa trung tuyến. Ngọc Lan được nhà nước Việt Nam phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân vào năm 2015.
| Ngọc Lan | |
|---|---|
| Thông tin cá nhân | |
| Sinh | |
Tên khai sinh | Phan Thị Ngọc Lan[1] |
Ngày sinh | 1942 (81–82 tuổi) |
Nơi sinh | Bắc Giang, Liên bang Đông Dương |
| Giới tính | nữ |
| Quốc tịch |  Việt Nam |
| Nghề nghiệp | |
| Gia đình | |
Chồng | Ngô Mạnh Lân |
Con cái | Ngô Phương Lan Ngô Phương Lê Ngô Phương Ly Ngô Đức Lâm |
| Lĩnh vực | Điện ảnh |
| Danh hiệu | Nghệ sĩ nhân dân (2015) |
| Sự nghiệp điện ảnh | |
| Năm hoạt động | 1961 – 2021 |
| Đào tạo | Trường Điện ảnh Việt Nam |
| Vai diễn | Nhàn trong Lửa trung tuyến |
Cuộc đời
sửaPhan Ngọc Lan sinh năm 1942 tại Bắc Giang,[2] khi còn đi học, bà đã bộc lộ khả năng ca hát, diễn kịch và ngâm thơ.[3] Ngọc Lan mơ ước được trở thành diễn viên sau khi được xem bộ phim truyện Chung một dòng sông của đạo diễn Phạm Kỳ Nam.[2][4]
Năm 1959, Trường Điện ảnh Việt Nam được thành lập, bà ra Hà Nội dự thi và trúng tuyển. Ngọc Lan trở thành học viên khóa 1 của trường Điện ảnh Việt Nam cùng với Trà Giang, Lâm Tới, Thế Anh, Kim Chi, Lịch Du...[5] Bà tốt nghiệp năm 1962 và được phân công về công tác tại Xưởng phim truyện Việt Nam.
Năm 1961, khi đang học năm thứ nhất tại Trường điện ảnh, bà được đạo diễn Phạm Văn Khoa tuyển vào vai chính trong bộ phim Lửa trung tuyến,[6] đây cũng là vai diễn đầu tiên và nổi tiếng nhất của bà, bộ phim sau đó được chọn để tham dự Liên hoan phim Quốc tế Moskva 1961. Là diễn viên chính của phim, Ngọc Lan vinh dự được thay mặt đoàn Điện ảnh Việt Nam thực hiện nghi thức kéo cờ khai mạc liên hoan phim cùng với đạo diễn Sergey Fyodorovich Bondarchuk.[7][8] Sau sự kiện này Ngọc Lan quen biết với nữ diễn viên điện ảnh, Nghệ sĩ nhân dân Zinaida Kirienko.[9]
Năm 2015, Ngọc Lan được phong danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân. Sau bộ phim Nơi ẩn nấp bình yên năm 2017, bà tạm dừng các hoạt động phim ảnh và trở lại với bộ phim truyền hình 11 tháng 5 ngày vào năm 2021.[10] Trong sự nghiệp của mình, Ngọc Lan đã tham gia hơn 50 vai diễn điện ảnh và truyền hình.
Ngoài công việc diễn viên, Ngọc Lan còn là nhà thơ và đã phát hành 6 tập thơ, tập thơ thứ 6 có tựa đề Nặng tình phát hành năm 2020.[11] Một số bài thơ trong chùm thơ Mẹ và quê hương của bà tạo cảm hứng cho nhạc sĩ Đỗ Phương sáng tác ca khúc Nhớ mẹ.[12]
Tác phẩm
sửaĐiện ảnh
sửa| Năm | Tựa đề | Vai diễn | Đạo diễn | Chú | Nguồn |
|---|---|---|---|---|---|
| 1961 | Lửa trung tuyến | Nhàn | NSND Phạm Văn Khoa | [a] | [13] |
| 1962 | Một ngày đầu thu | Huy Vân | [14] | ||
| 1964 | Người chiến sĩ trẻ | NSND Hải Ninh | [b] | [15] | |
| 1966 | Lửa rừng | Y Mai | NSND Phạm Văn Khoa | [16] | |
| Biển lửa | Vợ Chu | NSND Phạm Kỳ Nam, NGND Lê Đăng Thực | [c] | [17][18] | |
| 1967 | Biển gọi | Vợ Bí thư Tiềm | NSƯT Nguyễn Tiến Lợi, Nguyễn Ngọc Trung | [c] | [16] |
| 1968 | Một chiến công | Phụ bếp | Nguyễn Đỗ Ngọc | ||
| 1974 | Quê nhà | Dự | NSƯT Nguyễn Ngọc Trung | [8] | |
| 1975 | Vùng trời | Y tá Dân quân | NSND Huy Thành | [19] | |
| 1980 | Mảnh trăng cuối rừng | NSƯT Nguyễn Kha, NSND Lê Thi | |||
| 1986 | Thị trấn yên tĩnh | Vợ lái xe | NSƯT Lê Đức Tiến | [20] | |
| 1987 | Huyền thoại về người mẹ | Hòa | NSND Bạch Diệp | [d] | [21] |
| Nửa chừng xuân | Vợ ba của Hàn Thanh | NSƯT Lê Đức Tiến | [8] | ||
| 1988 | Dịch cười | Vợ Tổng giám đốc | Đỗ Minh Tuấn | [22] | |
| 1989 | Đời mưa gió | Bà Phủ | NSƯT Đức Hoàn | [8] | |
| Thằng Cuội | Bà Soi | Đỗ Mạnh Tuấn | |||
| 1990 | Kiếp phù du | Nhũ mẫu | NSND Hải Ninh | [e] | |
| Lấy nhau vì tình | Bà tham Bích | NSƯT Hà Văn Trọng | |||
| 1991 | Giông tố | Bà Nghị Hách | Nguyễn Mạnh Lân | [16] | |
| 1992 | Anh chỉ có mình em | Bà Tuần | Đới Xuân Việt |
Truyền hình
sửa| Năm | Tựa đề | Vai diễn | Đạo diễn | Kênh | Ghi chú | Nguồn |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Giành dật | Bà Hạnh | Lê Lực | Hanoi | |||
| 1995 | Nàng Kiều trúng số | Bà Khải | NSƯT Lê Đức Tiến | [23] | ||
| 1996 | Đông Ki ra thành phố | Hồng Chi | VTV3 | |||
| Đêm trắng | Gấm | NSND Bạch Diệp | ||||
| 1998 | Gió qua miền tối sáng | Bà Khánh | NSND Phạm Thanh Phong | VTV1 | [8] | |
| 2000 | Qua những đêm lạnh giá | Bà Cơ | NSND Bùi Cường | VTV3 | ||
| Ánh sáng trắng | Bà Tất | Phạm Gia Phương | ||||
| 2001 | Khi người lính trở về | Cao Mạnh | Hanoi | |||
| 2002 | Gái một con | Bà Ngà | Triệu Tuấn | |||
| Chuyện tình biển xa | Bà Việt | NSƯT Lê Đức Tiến | HTV1 | |||
| 2009 | Phá vỡ im lặng | Bà Đào | Hoàng Nhuận Cầm | VTV1 | ||
| 2010 | Bí mật Eva | Bà Tôn | Đỗ Minh Tuấn | VTV3 | ||
| Nếp nhà | Bà Lụa | NSƯT Vũ Trường Khoa | VTV1 | [24] | ||
| 2011 | Giọt nắng cuối hoàng hôn | VTC | [8] | |||
| 2015 | Bánh đúc có xương | Bà nội | Đặng Thái Huyền | VTV1 | ||
| 2017 | Nơi ẩn nấp bình yên | Bà Hạnh | Nguyễn Đức Hiếu | VTV1 | [25] | |
| 2021 | 11 tháng 5 ngày | Bà nội Nhi | Lê Đỗ Ngọc Linh, Nguyễn Đức Hiếu | VTV3 |
Đời tư
sửaNgọc Lan gặp đạo diễn phim hoạt hình Ngô Mạnh Lân tại Moskva khi bà tham gia dự Liên hoan phim Quốc tế Moskva 1961, lúc này ông Lân là lưu học sinh tại trường VGIK.[26] Hai ông bà kết hôn vào ngày 15 tháng 12 năm 1962 tại Hà Nội và có được 4 người con mang tên Ngô Phương Lan, Ngô Phương Ly, Ngô Phương Lê, Ngô Đức Lâm.[1] Con gái lớn của bà là Ngô Phương Lan, là tiến sĩ, nhà lý luận điện ảnh – nguyên Cục trưởng Cục Điện ảnh Việt Nam, bà kết hôn với nhà báo Đinh Trọng Tuấn.[27] Người con thứ ba là nhà báo Ngô Phương Ly – vợ thứ hai của đại tướng, tổng bí thư, chủ tịch nước Việt Nam Tô Lâm.[28][29] Cháu ngoại đầu của bà là đạo diễn Đinh Tuấn Vũ.[30][31]
Ghi chú
sửa- ^ Phim đoạt giải Bông sen bạc tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ II.
- ^ Phim đoạt giải Bông sen vàng tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ I.
- ^ a b Phim đoạt giải Bông sen bạc tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ I.
- ^ Phim đoạt giải Bông sen bạc tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ VIII.
- ^ Phim đoạt giải Bông sen bạc tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ IX.
Tham khảo
sửa- ^ a b c “Văn học nghệ thuật: Người lưu dấu cuộc đời - Video đã phát trên VTV1 – VTV.VN”. Báo điện tử VTV. Truy cập ngày 14 tháng 8 năm 2024.
- ^ a b “Tuổi xế chiều của 'bà nội khó tính' nhất màn ảnh NSND Ngọc Lan”. Báo VietNamNet. 31 tháng 12 năm 2021. Lưu trữ bản gốc ngày 19 tháng 10 năm 2023. Truy cập ngày 10 tháng 10 năm 2023.
- ^ Phương Hà (3 tháng 12 năm 2016). “NSƯT Ngọc Lan: Hồng nhan nhưng không đa đoan”. Thế giới điện ảnh. Lưu trữ bản gốc ngày 19 tháng 10 năm 2023. Truy cập ngày 11 tháng 10 năm 2023.
- ^ Khánh Nguyễn (18 tháng 3 năm 2017). “NSND Ngọc Lan: Dốc hết tâm lực vào vai mẹ chồng trong 'Nơi ẩn nấp bình yên'”. Báo Điện tử VTV. Lưu trữ bản gốc ngày 27 tháng 6 năm 2017. Truy cập ngày 10 tháng 10 năm 2023.
- ^ “Câu chuyện cuộc đời bằng thơ của NSND Ngọc Lan”. ANTV. 16 tháng 6 năm 2020. Lưu trữ bản gốc ngày 1 tháng 10 năm 2022. Truy cập ngày 11 tháng 10 năm 2023.
- ^ Hoàng Ngân (21 tháng 10 năm 2019). “Giao lưu các diễn viên điện ảnh khóa đầu tiên: Những "dấu ấn vàng" kể chuyện vai diễn để đời”. Báo Văn Hóa Online. Truy cập ngày 21 tháng 8 năm 2024.
- ^ Trần Hoàng Thiên Kim (15 tháng 9 năm 2023). “Nghệ sĩ nhân dân Ngọc Lan: Sống cùng ký ức”. Báo Công an Nhân dân điện tử. Lưu trữ bản gốc ngày 19 tháng 10 năm 2023. Truy cập ngày 10 tháng 10 năm 2023.
- ^ a b c d e f Thảo Duyên (4 tháng 7 năm 2009). “NSƯT Ngọc Lan: Bí quyết là tình yêu”. Báo Công an Nhân dân điện tử (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 19 tháng 10 năm 2023. Truy cập ngày 11 tháng 10 năm 2023.
- ^ Minh Hà (9 tháng 11 năm 2017). “NSND Ngọc Lan – NSND Zinaida Kirienko: Hai thế kỷ, một tình bạn xuyên biên giới”. Báo An ninh thế giới (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 19 tháng 10 năm 2023. Truy cập ngày 11 tháng 10 năm 2023.
- ^ Quỳnh Phạm (22 tháng 7 năm 2021). “NSND Ngọc Lan làm bà nội trong '11 tháng 5 ngày', tái xuất sau 5 năm”. Sức khỏe & đời sống. Lưu trữ bản gốc ngày 19 tháng 10 năm 2023. Truy cập ngày 11 tháng 10 năm 2023.
- ^ cand.com.vn. “NSND Ngọc Lan - NSND Ngô Mạnh Lân: Mãi mãi một tình yêu”. Báo Công an Nhân dân điện tử. Lưu trữ bản gốc ngày 19 tháng 10 năm 2023. Truy cập ngày 10 tháng 10 năm 2023.
- ^ Ngọc Trinh (24 tháng 3 năm 2023). “NSND Phan Ngọc Lan và Nhạc sĩ Đỗ Phương cùng khắc họa hình ảnh Người mẹ qua ca khúc "Nhớ mẹ"”. Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch. Lưu trữ bản gốc ngày 22 tháng 10 năm 2023. Truy cập ngày 11 tháng 10 năm 2023.
- ^ Lê Thị Bích Hồng – Văn Bảy (28 tháng 8 năm 2023). “'Mở kho phim' về đề tài chiến tranh và hậu chiến (kỳ 3): Giữa khúc anh hùng ca”. Thể thao và Văn hóa. Lưu trữ bản gốc ngày 28 tháng 8 năm 2023. Truy cập ngày 28 tháng 7 năm 2024.
- ^ Đặng Nhật Minh (28 tháng 3 năm 2018). “Để tưởng nhớ một nữ diễn viên tài năng vừa ra đi”. Thế giới Điện ảnh. Lưu trữ bản gốc ngày 28 tháng 3 năm 2018. Truy cập ngày 28 tháng 7 năm 2024.
- ^ H. L. Anh (5 tháng 2 năm 2013). “NSND đạo diễn Hải Ninh qua đời”. Người Lao Động. Lưu trữ bản gốc ngày 12 tháng 2 năm 2013. Truy cập ngày 21 tháng 12 năm 2022.
- ^ a b c Trần Hoàng Thiên Kim (14 tháng 5 năm 2019). “Nghệ sĩ nhân dân Ngọc Lan: Nghệ thuật và tình yêu song hành”. Báo Công an Nhân dân điện tử. Lưu trữ bản gốc ngày 19 tháng 10 năm 2023. Truy cập ngày 14 tháng 10 năm 2023.
- ^ Lê Thị Bích Hồng (24 tháng 10 năm 2022). “Nhớ NSƯT Hà Văn Trọng: Một ngôi sao điềm đạm tỏa sáng”. Báo Thể thao & Văn hóa. Lưu trữ bản gốc ngày 15 tháng 2 năm 2024. Truy cập ngày 28 tháng 7 năm 2024.
- ^ Phan Thanh phong (28 tháng 7 năm 2004). “Còn hiếm những gương mặt diễn viên điện ảnh chuyên nghiệp”. Báo Nhân Dân điện tử. Lưu trữ bản gốc ngày 15 tháng 2 năm 2024. Truy cập ngày 28 tháng 7 năm 2024.
- ^ Hải Châu (29 tháng 9 năm 2010). “Vùng trời xanh thẳm”. Báo Nhân Dân. Lưu trữ bản gốc ngày 17 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 28 tháng 7 năm 2024.
- ^ “Những vai diễn để đời của NSND Trịnh Thịnh”. Tiền phong. Lao Động. 13 tháng 4 năm 2014. Lưu trữ bản gốc ngày 2 tháng 3 năm 2022. Truy cập ngày 28 tháng 7 năm 2024.
- ^ Hà Văn Đạo (6 tháng 10 năm 2013). “Huyền thoại mẹ”. Nhân Dân điện tử. Lưu trữ bản gốc ngày 8 tháng 6 năm 2021. Truy cập ngày 28 tháng 7 năm 2024.
- ^ Việt Phương (15 tháng 6 năm 2009). “"Dịch cười" - tiếng cười không cũ”. Báo Thanh Niên. Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 11 năm 2024. Truy cập ngày 23 tháng 11 năm 2024.
- ^ Ngọc Lan (15 tháng 4 năm 2014). “Nhớ Trịnh Thịnh - nhớ một thời nhường cơm sẻ áo”. Tuổi trẻ Online. Lưu trữ bản gốc ngày 19 tháng 10 năm 2023. Truy cập ngày 11 tháng 10 năm 2023.
- ^ “Phim Nếp nhà - Nét đẹp của văn hóa và tình người”. sggp.org.vn. 30 tháng 9 năm 2010. Lưu trữ bản gốc ngày 22 tháng 10 năm 2023. Truy cập ngày 14 tháng 10 năm 2023.
- ^ cand.com.vn. “NSND Ngọc Lan: Làm bà mẹ ghê gớm không dễ”. Báo Công an Nhân dân điện tử. Lưu trữ bản gốc ngày 19 tháng 10 năm 2023. Truy cập ngày 11 tháng 10 năm 2023.
- ^ Thanh Xuân (14 tháng 6 năm 2020). “Matxcơva và chuyện tình đẹp như thơ của NSND Ngô Mạnh Lân và NSND Phan Ngọc Lan”. An Ninh Thủ Đô. Lưu trữ bản gốc ngày 22 tháng 10 năm 2023. Truy cập ngày 10 tháng 10 năm 2023.
- ^ Hà Tùng Long (18 tháng 6 năm 2020). “Chuyện tình đẹp như "suối thơ" của NSND Ngọc Lan và NSND Ngô Mạnh Lân”. Báo điện tử Dân Trí. Lưu trữ bản gốc ngày 19 tháng 10 năm 2023. Truy cập ngày 11 tháng 10 năm 2023.
- ^ Nguyễn Hà Bắc (16 tháng 9 năm 2021). “Nghệ sỹ nhân dân Ngô Mạnh Lân: Một người thầy thân thương, một nghệ sỹ đáng kính của tôi”. Báo Công an Nhân dân điện tử. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 8 năm 2024. Truy cập ngày 14 tháng 8 năm 2024.
- ^ “Văn học nghệ thuật: NSND Ngô Mạnh Lân – Nét vẽ đời người – Video đã phát trên VTV1”. Báo điện tử VTV. Truy cập ngày 14 tháng 8 năm 2024.
- ^ Lê Thị Bích Hồng (30 tháng 4 năm 2020). “Đạo diễn Đinh Tuấn Vũ: Làm phim chiến tranh theo cách người trẻ”. Thể thao & Văn hóa Online. Lưu trữ bản gốc ngày 5 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 14 tháng 10 năm 2023.
- ^ Hà Chi (15 tháng 9 năm 2021). “NSND, đạo diễn, họa sĩ Ngô Mạnh Lân qua đời”. Báo Nhân Dân điện tử. Lưu trữ bản gốc ngày 22 tháng 10 năm 2023. Truy cập ngày 19 tháng 10 năm 2023.