Acid béo không no nhiều nối đôi
(Đổi hướng từ Axit béo không no nhiều nối đôi)
Acid béo không no nhiều liên kết đôi, thường được gọi là acid béo không bão hoà đa (tiếng Anh: polyunsaturated fatty acid, viết tắt là PUFA), là các acid béo chứa nhiều hơn một liên kết đôi cacbon-cacbon trong mạch chính của chúng.[1]
Các polyen tách bởi methylen
sửaCác acid béo này có 2 hoặc nhiều hơn các liên kết đôi cis, được tách khỏi nhau bằng một nhóm methylen (dạng này còn được gọi là kiểu divinylmethan).[2]
| -C-C=C-C-C=C- |
Các acid béo thiết yếu là tất cả các acid béo omega-3 và omega-6 được tách bởi methylen.
Omega-3
sửa| Tên thông thường | Tên lipid | Tên hóa học |
|---|---|---|
| Acid hexadecatrienoic (HTA) | 16:3 (n-3) | Acid all-cis-7,10,13-hexadecatrienoic |
| Acid α-linolenic (ALA) | 18:3 (n-3) | Acid all-cis-9,12,15-octadecatrienoic |
| Acid stearidonic (SDA) | 18:4 (n-3) | Acid all-cis-6,9,12,15-octadecatetraenoic |
| Acid eicosatrienoic (ETE) | 20:3 (n-3) | Acid all-cis-11,14,17-eicosatrienoic |
| Acid eicosatetraenoic (ETA) | 20:4 (n-3) | Acid all-cis-8,11,14,17-eicosatetraenoic |
| Acid eicosapentaenoic (EPA) | 20:5 (n-3) | Acid all-cis-5,8,11,14,17-eicosapentaenoic |
| Acid heneicosapentaenoic (HPA) | 21:5 (n-3) | Acid all-cis-6,9,12,15,18-heneicosapentaenoic |
| Acid docosapentaenoic (DPA), Acid clupanodonic |
22:5 (n-3) | Acid all-cis-7,10,13,16,19-docosapentaenoic |
| Acid docosahexaenoic (DHA) | 22:6 (n-3) | Acid all-cis-4,7,10,13,16,19-docosahexaenoic |
| Acid tetracosapentaenoic | 24:5 (n-3) | Acid all-cis-9,12,15,18,21-tetracosapentaenoic |
| Acid tetracosahexaenoic (Acid nisinic) | 24:6 (n-3) | Acid all-cis-6,9,12,15,18,21-tetracosahexaenoic |
Omega-6
sửa| Tên thông thường | Tên lipid | Tên hoá học |
|---|---|---|
| Acid linoleic | 18:2 (n-6) | Acid all-cis-9,12-octadecadienoic |
| Acid gamma-linolenic (GLA) | 18:3 (n-6) | Acid all-cis-6,9,12-octadecatrienoic |
| Acid eicosadienoic | 20:2 (n-6) | Acid all-cis-11,14-eicosadienoic |
| Acid dihomo-gamma-linolenic (DGLA) | 20:3 (n-6) | Acid all-cis-8,11,14-eicosatrienoic |
| Acid arachidonic (AA) | 20:4 (n-6) | Acid all-cis-5,8,11,14-eicosatetraenoic |
| Acid docosadienoic | 22:2 (n-6) | Acid all-cis-13,16-docosadienoic |
| Acid adrenic | 22:4 (n-6) | Acid all-cis-7,10,13,16-docosatetraenoic |
| Acid docosapentaenoic (Acid osbond) |
22:5 (n-6) | Acid all-cis-4,7,10,13,16-docosapentaenoic |
Omega-9
sửa| Tên thông thường | Tên lipid | Tên hoá học |
|---|---|---|
| Acid oleic† | 18:1 (n-9) | Acid cis-9-octadecenoic |
| Acid eicosenoic† | 20:1 (n-9) | Acid cis-11-eicosenoic |
| Acid mead | 20:3 (n-9) | Acid 'all-cis-5,8,11-eicosatrienoic |
| Acid erucic† | 22:1 (n-9) | Acid cis-13-docosenoic |
| Acid nervonic† | 24:1 (n-9) | Acid cis-15-tetracosenoic |
| †không no một nối đôi | ||
Acid béo tiếp hợp
sửa| -C=C-C=C- |
| Tên thông thường | Tên lipid | Tên hoá học |
|---|---|---|
| Acid linoleic tiếp hợp (chứa hai liên kết đôi tiếp hợp) | ||
| Acid rumenic | 18:2 (n-7) | Acid 9Z,11E-octadeca-9,11-dienoic |
| 18:2 (n-6) | Acid 10E,12Z-octadeca-9,11-dienoic | |
| Acid linolenic tiếp hợp (3 liên kết đôi tiếp hợp) | ||
| Acid α-calendic | 18:3 (n-6) | Acid 8E,10E,12Z-octadecatrienoic |
| Acid β-calendic | 18:3 (n-6) | Acid 8E,10E,12E-octadecatrienoic |
| Acid jacaric | 18:3 (n-6) | Acid 8E,10Z,12E-octadecatrienoic |
| Acid α-eleostearic | 18:3 (n-5) | Acid 9Z,11E,13E-octadeca-9,11,13-trienoic |
| Acid β-eleostearic | 18:3 (n-5) | Acid 9E,11E,13E-octadeca-9,11,13-trienoic |
| Acid catalpic | 18:3 (n-5) | Acid 9Z,11Z,13E-octadeca-9,11,13-trienoic |
| Acid punicic | 18:3 (n-5) | Acid 9Z,11E,13Z-octadeca-9,11,13-trienoic |
| Khác | ||
| Acid rumelenic | 18:3 (n-3) | Acid 9E,11Z,15E-octadeca-9,11,15-trienoic |
| Acid α-parinaric | 18:4 (n-3) | Acid 9E,11Z,13Z,15E-octadeca-9,11,13,15-trienoic |
| Acid β-parinaric | 18:4 (n-3) | Acid octadeca-9,11,13,15-trienoic tất cả dạng trans |
| Acid bosseopentaenoic | 20:5 (n-6) | Acid 5Z,8Z,10E,12E,14Z-eicosanoic |
Các acid không no nhiều liên kết đôi khác
sửa| Tên thông thường | Tên lipid | Tên hoá học |
|---|---|---|
| Acid linolenic | 18:3 (n-6) | Acid (5Z,9Z,12Z)-octadeca-5,9,12-trienoic |
| Acid podocarpic | 20:3 (n-6) | Acid (5Z,11Z,14Z)-eicosa-5,11,14-trienoic |
Xem thêm
sửaTham khảo
sửa- ^ Ander, Bradley P; Dupasquier, Chantal MC; Prociuk, Michele A; Pierce, Grant N (2003). “Polyunsaturated fatty acids and their effects on cardiovascular disease”. Experimental & Clinical Cardiology. 8 (4): 164–172. ISSN 1205-6626. PMC 2719153. PMID 19649216.
- ^ Baggott, James (1997). The divinylmethane pattern in fatty acids. Salt Lake City, UT: Knowledge Weavers.
- Cyberlipid. “Polyenoic Fatty Acids”. Bản gốc lưu trữ ngày 30 tháng 9 năm 2018. Truy cập ngày 17 tháng 1 năm 2007.
- Gunstone, Frank D. “Lipid Glossary 2” (PDF). Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 13 tháng 8 năm 2006. Truy cập ngày 17 tháng 1 năm 2007.
- Adlof, R. O.; Gunstone, F. D. (ngày 17 tháng 9 năm 2003). “Common (non-systematic) Names for Fatty Acids”. Bản gốc lưu trữ ngày 6 tháng 12 năm 2006. Truy cập ngày 24 tháng 1 năm 2007.
- Heinz; Roughan, PG (1983). “Similarities and Differences in Lipid Metabolism of Chloroplasts Isolated from 18:3 and 16:3 Plants”. Plant Physiol. 72 (2): 273–279. doi:10.1104/pp.72.2.273. PMC 1066223. PMID 16662992.