Y học ở Thế giới Hồi giáo Trung đại
Trong lịch sử Y học, Y học Hồi giáo là khoa học về y khoa được phát triển trong Kỉ nguyên hoàng kim Hồi giáo và được trình bày bằng tiếng Ả Rập, ngôn ngữ chung (lingua franca) của văn minh Hồi giáo.[1][2]
Y học Hồi giáo gìn giữ, hệ thống hoá và phát triển kiến thức y khoa của Cổ đại Hy - La, bao gồm phần lớn truyền thống của Hippocrates, Galen và Dioscorides.[3] Trong thời Trung đại, Y học Hồi giáo giữ vị trí tiên tiến nhất thế giới, tổng hợp quan niệm của Hy Lạp cổ đại, La Mã, Lưỡng Hà, Ba Tư cũng như truyền thống Ayurveda của Ấn Độ, trong khi có rất nhiều sự tiến bộ và sáng tạo. Sau này, Y học phương Tây tiếp thu thành quả của y học Hồi giáo và y học cổ đại, khi nhiều bác sĩ Tây Âu trở nên quen thuộc với các tác giả y học Hồi giáo trong Thời kì Phục hưng trong thế kỉ 12.[4]
Tổng quan
sửaNguồn gốc
sửaṬibb an-Nabawī - Y học của nhà tiên tri
sửaBác sĩ thời kì đầu Hồi giáo
sửaTrong phần lớn trường hợp, các bác sĩ Ả Rập làm quen với y học Hy - La cổ đại và hậu Hy Lạp hoá bằng cách liên hệ trực tiếp với các bác sĩ ở vùng mới chiếm được hơn là đọc văn bản gốc hay văn dịch. Sự dời đô của thế giới Hồi giáo đang lên về Damascus có thể thúc đẩy mối liên hệ này, khi y học Syria là một phần của truyền thống Hy - La. Hai cái tên của hai bác sĩ Kito giáo được biết đến: Ibn Aṯāl làm việc dưới triều Muawiyah I, vua sáng lập triều đại Umayyad. Vị caliph lạm dụng kiến thức của ông để đầu độc kẻ thù. Tương tự, Abu l-Ḥakam, người có trách nhiệm chuẩn bị thuốc, được thuê bởi Muawiah. Con, cháu trai và chắt trai ông cũng phục vụ dưới triều Umayyad và Abbasid.
Thế kỉ VII - IX: Tiếp thu truyền thống có trước
sửaVăn bản y học Hy Lạp, La Mã và hậu Hy Lạp hoá
sửaVăn bản Hy - La cổ đại
sửaVăn bản hậu Hy Lạp hoá
sửaBản dịch sang tiếng Ả Rập của Hippocrates
sửaBản dịch sang tiếng Ả Rập của Galen
sửaVăn bản y học Syria và Ba Tư
sửaVăn bản Syria
sửaVăn bản Ba Tư
sửaVăn bản y học Ấn Độ
sửaBác sĩ và nhà khoa học
sửaAli ibn Mousa al-Ridha
sửaAli ibn Sahl Rabban al-Tabari
sửaMuhammad bin Sa'id al-Tamimi
sửaAli ibn al-'Abbas al-Majusi
sửaMuhammad ibn Zakariya al-Razi
sửaAbu-Ali al-Husayn ibn Abdullah ibn-Sina
sửaĐóng góp cho y học
sửaGiải phẫu và sinh lí học cơ thể người
sửaThuốc
sửaPhẫu thuật
sửaKĩ thuật
sửaSự điều trị
sửaGây mê và khử trùng
sửaĐạo đức y khoa
sửaCác bệnh viện
sửaNgành dược
sửaPhụ nữ và y học
sửaNiềm tin
sửaVai trò
sửaVai trò của Kito hữu
sửaTham khảo
sửa- ^ Porter, Roy (ngày 17 tháng 10 năm 1999). The Greatest Benefit to Mankind: A Medical History of Humanity (The Norton History of Science). W. W. Norton & Company. tr. 90–100. ISBN 978-0-393-24244-7.
- ^ Wakim, Khalil G. (ngày 1 tháng 1 năm 1944). “Arabic Medicine in Literature”. Bulletin of the Medical Library Association. 32 (1): 96–104. ISSN 0025-7338. PMC 194301. PMID 16016635.
- ^ Campbell, Donald (ngày 19 tháng 12 năm 2013). Arabian Medicine and Its Influence on the Middle Ages. Routledge. tr. 2–20. ISBN 978-1-317-83312-3.
- ^ Conrad, Lawrence I. (2009). The Western medical tradition. [1]: 800 to AD 1800. Cambridge: Cambridge Univ. Press. tr. 93–130. ISBN 978-0-521-47564-8.