Tiệt quyền đạo

Tiệt quyền đạo (截拳道, tên Anh hoá: Jeet Kune Do) là một môn võ thuật chiến đấu chú trọng đến hiệu quả và thực tế, được sáng lập bởi Lý Tiểu Long.

Tiệt Quyền Đạo
Biểu tượng của môn võ Tiệt Quyền Đạo là hình ảnh Thái Cực tượng trưng cho khái niệm về "'Âm và Dương"'. Hai dòng chữ Hán xung quanh biểu tượng có nghĩa là "Không đi theo một khuôn có sẵn" và "Không có giới hạn". Hai khẩu hiệu này thể hiện sự tự giác ngộ trong ngôn ngữ Trung Quốc và trong võ thuật. Ngoài ra, các mũi tên tượng trưng cho sự tương tác vô tận giữa Âm và Dương.
Tên khác	Jeet Kune Do, JKD, Jun Fan Jeet Kune Do
Trọng tâm	võ thuật tổng hợp
Người sáng lập	Lý Tiểu Long
Võ sinh nổi tiếng	(see notable practitioners)
Ảnh hưởng từ	Kung Fu Chấn Phiên: Vịnh Xuân quyền, Boxing, Đấu kiếm, Escrima, Judo, Jujutsu, Savate, Traditional Taekwondo, Thái Cực Quyền, Catch Wrestling
Tên tiếng Trung
Tiếng Trung	截拳道
Nghĩa đen	"Way of the Intercepting Fist"
Phiên âm Tiếng Hán tiêu chuẩn Bính âm Hán ngữ Jiéquándào Tiếng Quảng Châu Latinh hóa Yale Jiht-kyùhn-douh IPA [tsìːt̚ kʰy̏ːn tòu] Việt bính Zit6 Kyun4 Dou6

Nguồn gốc

Lý Tiểu Long kết hợp các môn võ Trung Hoa (như Vịnh Xuân Quyền), các môn võ thuật từ nhiều quốc gia phương Đông (như Karate, Judo, Taekwondo...)và các môn thể thao phương Tây (như Quyền Anh, thể dục thể hình...) và quan trọng hơn bộ tấn và cách di chuyển của Tiệt quyền đạo được lấy từ môn Đấu kiếm của phương Tây

Tên của môn võ này chữ Hán là 截拳道 (Tiệt quyền đạo). "Tiệt" có nghĩa là "cắt đứt". Ý nghĩa này theo Lý Tiểu Long là vì môn võ khi đánh cắt đứt đường quyền của đối thủ, trước khi đối thủ có thì giờ phản ứng. Tuy nhiên, nhiều người dịch lầm là "Triệt quyền đạo", với ý tưởng là "triệt tiêu" địch thủ. Tên này trở nên phổ thông ở Việt Nam, mặc dù không đúng ý nghĩa của người sáng lập là Lý Tiểu Long.

Nguyên tắc

Những nguyên tắc sau đây là những ý tưởng được Lý Tiểu Long biên soạn trong cuốn sách Jeet Kune Do của ông. Lý Tiểu Long xem đây là những nguyên tắc chiến đấu phổ quát và tự nhiên, rất dễ hiểu.

• Tấn công là cách phòng thủ tốt nhất.
• Thiết thực, đơn giản, nhanh chóng: mọi hành động đều hướng tới mục tiêu thiết thực và quyết thắng.
• Nước: Tất cả các động tác phải linh hoạt hết mức có thể, Lý Tiểu Long thường dùng nước để mô tả sự linh hoạt mà môn võ cần đạt được.

"Nước vô cùng linh hoạt, trong suốt và có thể nhìn xuyên thấu, nhưng đôi khi có thể che khuất tầm nhìn."

"Nước có thể tách thành hai dòng, bỏ qua vật cản và hợp thành một dòng ở phía bên kia."

"Nước đủ nhẹ để làm sạch. Nhưng nó cũng rất mạnh, có thể đánh sập núi và cây cối."

• Cú đấm thẳng:

Lý Tiểu Long tin rằng cú đấm thẳng là phần quan trọng nhất của Jeet Kune Do, là xương sống cơ bản nhất, và một cú đấm thẳng hiệu quả là nền tảng của mọi thứ. Nếu không, mọi thứ khác chỉ là lời nói suông. Những cú đấm thẳng tập trung vào tốc độ và độ chính xác, không phải sức mạnh.

• Tấn công mà không có cảnh báo:

Lý Tiểu Long cảm thấy rằng một cuộc tấn công nhanh chóng và bất ngờ là tốt nhất, tránh bất kỳ hành động cảnh báo nào đối với đối thủ.

• Hợp lý hóa hành động:

Đơn giản hóa đề cập đến khoảng cách ngắn nhất giữa hai điểm - một đường thẳng. Lý Tiểu Long tin rằng không nên lãng phí thêm thời gian và các hành động trong chiến đấu. Bất kể sử dụng kỹ năng hành động nào, đòn tấn công trực diện nhất có thể được thực hiện với "khoảng cách ngắn nhất giữa hai điểm ".

• Tấn công vào thời điểm đối phương muốn tấn công nhưng không thực hiện được hành động, thời điểm phải chính xác để tung đòn và đỡ đòn tấn công của đối thủ. Jeet Kune Do là một bài huấn luyện về thời điểm rất quan trọng.
• Kết hợp tấn công và phòng thủ (hợp nhất tấn công và phòng thủ): Vừa chống đỡ được đối phương kết hợp phản công.
• Đá dưới: Anh ta cho rằng mình nên đá vào cẳng chân, đầu gối, ống chân, đùi và thắt lưng của đối phương. Bởi vì những bộ phận này gần chân người nhất, điều này có thể gây sát thương cho đối thủ nhanh hơn, và thời gian phòng thủ của đối phương cũng ít hơn. Ngược lại, đá quá cao sẽ lộ ra khe hở giữa hai chân, gây ra sai sót, bàn chân cũng rơi vào tầm tay đối phương, rất dễ bị khống chế.

Xem thêm

• Võ thuật
• Nhất Nam
• Khinh công
• Lý Tiểu Long
• Chân Tử Đan
• Thành Long
• Lý Liên Kiệt
• Tony Jaa
• Thiếu Lâm Tự
• Võ Đang

Đọc thêm

• Lạc Việt, biên soạn theo Tao of the Jeet Kune Do, Lý Tiểu Long con đường tiệt quyền đạo, Nhà xuất bản Thể dục Thể thao,H. 1999.
• Balicki, Gold, Ron, Steve (2001), Jeet Kune Do: The Principles of a Complete Fighter, HNL Publishing, ISBN 0953176630
• Basaran, Fehm (1995), Jeet Kune Do Fighting, Taipei,Taiwan
• Bishop, James (2004), Bruce Lee: Dynamic Becoming, Dallas: Promethean Press, ISBN 0-9734054-0-6
• Cheng, David (2004), Jeet Kune Do Basics, Tuttle Publishing, ISBN 0-8048-3542-X
• Davis, Lamar (2001), Jun Fan/Jeet Kune Do: Scientific Streetfighting, HNL Publishing, ISBN 978-0953176618
• Hochheim, W. Hoch (tháng 1 năm 1995), “The Maze of Jeet Kune Do”, Black Belt Magazine, Rainbow Publications, Inc., 33 (1)
• Inosanto, Dan (1980), Jeet Kune Do: The Art & Philosophy of Bruce Lee, Know Now Pub Co, ISBN 0938676008
• Kent, Tackett, Chris, Tim (1989), Jun Fan Jeet Kune Do: The Textbook, Action Pursuit Group, ISBN 0865681317
• Little, John (1996), The Warrior Within: The Philosophies of Bruce Lee to Better Understand the World Around You and Achieve a Rewarding Life, McGraw-Hill, ISBN 0809231948
• Thomas, Bruce (1994), Bruce Lee: Fighting Spirit, Berkeley, California: Frog, Ltd., ISBN 1883319250