Tiếng Oromo
Tiếng Oromo là ngôn ngữ của người Oromo, một dân tộc có vùng cư trú truyền thống ở vùng Sừng Châu Phi.[1]
| Oromo | |
|---|---|
| Afaan Oromoo | |
| Sử dụng tại | Ethiopia, Kenya |
| Khu vực | Oromia |
| Tổng số người nói |  Ethiopia 34 triệu Kenya 500.000 (2015)  Somalia 41.600 (2015)[1] |
| Dân tộc | Người Oromo |
| Phân loại | Phi-Á |
| Hệ chữ viết | Latin (Qubee) |
| Địa vị chính thức | |
Ngôn ngữ chính thức tại |  Oromia( Ethiopia) |
Ngôn ngữ thiểu số được công nhận tại | |
| Mã ngôn ngữ | |
| ISO 639-1 | om |
| ISO 639-2 | orm |
| ISO 639-3 | tùy trường hợp:gax – Borana–Arsi–Guji–Wallaggaa-Shawaa Oromohae – Oromo đôngorc – Ormagaz – Oromo trung tâyssn – Waata |
| Glottolog | nucl1736[2] |
 Các khu vực ở Đông Phi nơi có nói Tiếng Oromo | |
Tiếng Oromo thuộc ngôn ngữ Á-Phi, là ngôn ngữ được sử dụng rộng rãi nhất trong ngữ tộc Cushit của họ ngôn ngữ này. Các hình thức Oromo được nói như một ngôn ngữ đầu tiên của hơn 24,6 triệu người Oromo và những người láng giềng ở Ethiopia và thêm nửa triệu ở các vùng phía bắc và phía đông Kenya. Nó cũng được nói bởi số lượng người di cư nhỏ hơn ở các nước châu Phi khác như Nam Phi, Libya, Ai Cập và Sudan. Tiếng Oromo là một phương ngữ liên tục; không phải tất cả các giống đều dễ hiểu.
Tên gốc của ngôn ngữ Oromo là Afaan Oromoo, có nghĩa là "miệng (ngôn ngữ) của Oromo". Nó trước đây được gọi là Galla, một thuật ngữ nay được coi là pejorative nhưng vẫn được tìm thấy trong văn học cũ.
Tham khảo
sửa- ^ a b Oromo at Ethnologue, 23rd Edition, 2020.
- ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Nuclear Oromo”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
Thư mục
sửa- Văn phạm
- Ali, Mohamed; Zaborski, A. (1990). Handbook of the Oromo Language. Wroclaw, Poland: Polska Akademia Nauk. ISBN 83-04-03316-X.
- Griefenow-Mewis, Catherine; Tamene Bitima (1994). Lehrbuch des Oromo. Köln: Rüdiger Köppe Verlag. ISBN 3-927620-05-X.
- Griefenow-Mewis, Catherine (2001). A Grammatical Sketch of Written Oromo (Language and dialect atlas of Kenya, 4.). Köln, Germany: Rüdiger Köppe Verlag. ISBN 3-89645-039-5.
- Heine, Bernd (1981). The Waata Dialect of Oromo: Grammatical Sketch and Vocabulary. Berlin: Dietrich Reimer. ISBN 3-496-00174-7.
- Hodson, Arnold Weinholt (1922). An elementary and practical grammar of the Galla or Oromo language. London: Society for Promoting Christian Knowledge.
- Owens, Jonathan (1985). A Grammar of Harar Oromo. Hamburg: Buske. ISBN 3-87118-717-8.
- Praetorius, Franz (1973) [1872]. Zur Grammatik der Gallasprache. Hildesheim; New York: G. Olms. ISBN 3-487-06556-8.
- Roba, Taha M. (2004). Modern Afaan Oromo grammar: qaanqee galma Afaan Oromo. Bloomington, IN: Authorhouse. ISBN 1-4184-7480-0.
- Stroomer, Harry (1987). A comparative study of three Southern Oromo dialects in Kenya. Hamburg: Helmut Buske Verlag. ISBN 3-87118-846-8.
- Từ điển
- Bramly, A. Jennings (1909). English-Oromo-Amharic Vocabulary. [Typescript in Khartoum University Library].
- Foot, Edwin C. (1968) [1913]. An Oromo-English, English-Oromo dictionary. Cambridge University Press (repr. Farnborough, Gregg). ISBN 0-576-11622-X.
- Gragg, Gene B. et al. (ed., 1982) Oromo Dictionary. Monograph (Michigan State University. Committee on Northeast African Studies) no. 12. East Lansing, Mich. : African Studies Center, Michigan State Univ.
- Mayer, Johannes (1878). Kurze Wörter-Sammlung in Englisch, Deutsch, Amharisch, Oromonisch, Guragesch, hrsg. von L. Krapf. Basel: Pilgermissions-Buchsdruckerei St. Chrischona.
- Tamene Bitima (2000). A dictionary of Oromo technical terms. Oromo – English. Köln: Rüdiger Köppe Verlag. ISBN 3-89645-062-X.
- Stroomer, Harry (2001). A concise vocabulary of Orma Oromo (Kenya) : Orma-English, English-Orma. Köln: Rudiger Köppe.
- Tilahun Gamta (1989). Oromo-English dictionary. Addis Ababa: University Printing Press.
Liên kết ngoài
sửa
Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Tiếng Oromo.
- Online Oromo – Qubee Dictionary
- Voice of America news broadcast in Oromo.
- Oromo Federalist Democratic Movement (OFDM) website contains many articles written in Oromo and audio.
- PanAfriL10n page on Oromo
- HornMorpho Lưu trữ 2011-08-10 tại Wayback Machine: software for morphological analysis and generation of Oromo (and Amharic and Tigrinya) words
- 500 Word Oromo Dictionary
- Oromo – Daily News