Gato (lớp tàu ngầm)

	Tàu ngầm USS Gato ngoài khơi Xưởng hải quân Mare Island, 29 tháng 11 năm 1944
Khái quát lớp tàu
Tên gọi	Lớp tàu ngầm Gato
Xưởng đóng tàu	Electric Boat Company; Xưởng hải quân Portsmouth; Xưởng hải quân Mare Island; Manitowoc Shipbuilding Company;
Bên khai thác	Hải quân Hoa Kỳ; Hải quân Ý; Hải quân Thổ Nhĩ Kỳ; Hải quân Hy Lạp; Hải quân Brasil; Hải quân Nhật Bản;
Lớp trước	lớp Mackerel
Lớp sau	lớp Balao
Thời gian đóng tàu	1940–1944
Thời gian hoạt động	1941–1969
Hoàn thành	77
Bị mất	20
Nghỉ hưu	57
Giữ lại	6
Đặc điểm khái quát
Kiểu tàu	tàu ngầm Diesel-điện
Trọng tải choán nước	1.525 tấn Anh (1.549 t) (mặt nước) ; 2.424 tấn Anh (2.463 t) (lặn);
Chiều dài	311 ft 8 in (95,00 m) – 311 ft 10 in (95,05 m)
Sườn ngang	27 ft 3 in (8,31 m)
Mớn nước	17 ft (5,2 m) tối đa
Động cơ đẩy	4 × động cơ diesel dẫn động máy phát điện (Fairbanks-Morse, General Motors hoặc Hooven-Owens-Rentschler); 2 × ắc quy 126-cell Sargo; 4 × động cơ điện với hộp số giảm tốc (Elliott Company, General Electric hoặc Allis-Chalmers); 2 × trục chân vịt; 5.400 shp (4.000 kW) (mặt nước); 2.740 shp (2.040 kW) (lặn);
Tốc độ	21 hải lý trên giờ (39 km/h) (mặt nước); 9 hải lý trên giờ (17 km/h) (lặn);
Tầm xa	11.000 hải lý (20.000 km) trên mặt nước ở tốc độ 10 hải lý trên giờ (19 km/h)
Tầm hoạt động	48 giờ lặn ở tốc độ 2 hải lý trên giờ (3,7 km/h); 75 ngày (tuần tra);
Độ sâu thử nghiệm	300 ft (90 m)
Thủy thủ đoàn tối đa	6 sĩ quan, 54 thủy thủ
Vũ khí	10 × ống phóng ngư lôi 21 in (530 mm) ; 6 trước mũi, 4 phía đuôi; 24 quả ngư lôi; 1 × hải pháo 3 inch/50 caliber; 1 × pháo phỏng không Bofors 40mm; 2 × pháo phỏng không Oerlikon 20 mm (1×2);

Lớp tàu ngầm Gato là một lớp tàu ngầm hạm đội được chế tạo cho Hải quân Hoa Kỳ và được hạ thủy trong giai đoạn 1941–1943; chúng là lớp tàu ngầm Hoa Kỳ đầu tiên được chế tạo hàng loạt trong Chiến tranh Thế giới thứ hai. Cùng với các lớp tàu ngầm Balao và Tench tiếp theo, chúng hình thành nên phần lớn hạm đội tàu ngầm của Hải quân Hoa Kỳ trong Thế Chiến II.^[4] Được đặt tên theo chiếc dẫn đầu của lớp, Gato (SS-212), lớp Gato và các lớp tiếp nối tạo thành hạt nhân của đội tàu ngầm phục vụ vốn có vai trò lớn nhất trong việc tiêu diệt đội tàu buôn Nhật Bản và một bộ phận tàu chiến của Hải quân Đế quốc Nhật Bản trong Thế Chiến II. Tên Gato xuất phát từ tên một loài trong họ Cá nhám mèo nhỏ. Giống như đa số các tàu ngầm Hoa Kỳ vào thời đó, những chiếc lớp Gato được đặt theo tên các sinh vật dưới nước. Ở một số nguồn tham khảo, lớp Gato có thể được ghép chung với các lớp tàu ngầm tiếp nối, đặc biệt là với lớp Balao.^[5]^[6]

Những chiếc trong lớp

Lớp Gato được Quốc hội phê duyệt chế tạo trong Năm Tài chính 1941, như một phần của "tình trạng khẩn cấp giới hạn" mà Tổng thống Franklin D. Roosevelt tuyên bố vào tháng 9, 1939.^[7] Chiếc đầu tiên được đặt lườn trong thực tế lại là Drum (SS-228) tại Xưởng hải quân Portsmouth vào ngày 11 tháng 9, 1940, nhập biên chế vào ngày 1 tháng 11, 1941, và là chiếc lớp Gato duy nhất trong biên chế khi Hoa Kỳ tham chiến. Bản thân Gato (SS-212) chỉ được đặt lườn bởi hãng Electric Boat Company ở Groton, Connecticut vào ngày 5 tháng 10, 1940 và nhập biên chế ngày 31 tháng 12, 1941.^[8]

Do có tiềm năng chế tạo lớn, hơn một nữa (41) số tàu trong lớp do hãng Electric Boat chế tạo. Ba đường trượt mới đã được bổ sung tại xưởng tàu phía Bắc và bốn đường trượt được thêm vào xưởng phía Nam để tăng cường năng lực đóng tàu. Ngoài ra chính phủ còn mua lại một xưởng đúc cũ lân cận về phía hạ lưu xưởng tàu chính, xây dựng mười đường trượt và chuyển giao xưởng tàu mới cho Electric Boat. Xưởng Victory trở thành một cơ sở chính trong hoạt động của Electric Boat.^[9]

Tổng cộng có 77 chiếc lớp Gato được chế tạo tại bốn địa điểm khác nhau (Electric Boat, Manitowoc, Portsmouth và Mare Island), và đã được cho nhập biên chế từ tháng 11, 1941 (Drum (SS-228)) cho đến tháng 4 năm 1944 (Croaker (SS-246)). Hai mươi trong tổng số 52 tàu ngầm Hoa Kỳ bị mất trong Thế Chiến II thuộc về lớp này, cộng với chiếc Halibut (SS-232) bị hư hại được kéo quay trở về Hoa Kỳ, nhưng được xem là một tổn thất toàn bộ và không được sửa chữa.^[1]^[10]

Một số nguồn cho rằng chỉ có 73 chiếc lớp Gato được chế tạo, do nhầm lẫn bốn chiếc đầu tiên (SS-361 đến SS-364) được hãng Manitowoc Shipbuilding Company ở Manitowoc, Wisconsin chế tạo theo hợp đồng thứ hai. Những chiếc này thoạt tiên dự định sẽ chế tạo theo thiết kế lớp Balao, nên được gán số hiệu lườn trong khoảng dự định dành cho lớp Balao (SS-285 đến SS-416, SS-425 và S-426).^[11] Manitowoc chỉ là nhà chế tạo phụ, sử dụng bản vẽ và kế hoạch do Electric Boat cung cấp cũng như sử dụng cùng một nguồn cung cấp linh kiện. Trong khi các Xưởng hải quân Portsmouth và Mare Island của chính phủ bắt đầu chuyển sang chế tạo theo thiết kế lớp Balao mới vào mùa Hè năm 1942, Electric Boat vẫn chưa hoàn thành hết số tàu Gato được phân bổ cho họ và không thể chuyển sang thiết kế mới cho đến tháng 1 năm 1943. Trong khi đó Manitowoc đã đóng xong số tàu Gato của họ và phải ngừng lại chờ đợi Electric Boat cung cấp bản vẽ và kế hoạch của lớp tàu mới. Vì thế Manitowoc được phép đóng bốn chiếc (SS-361 đến SS-364) theo thiết kế của Gato. Chiếc Balao đầu tiên được Manitowoc chế tạo là chiếc Hardhead (SS-365).^[12]^[13]

Hoạt động trong Thế Chiến II

Ảnh chụp quan kính tiềm vọng chiếc tàu buôn Nhật Buyo Maru bị đánh chìm

Mọi chiếc trong lớp Gato, ngoại trừ một chiếc Dorado (SS-248), đều đã hoạt động tại khu vực Mặt trận Thái Bình Dương. Tuy nhiên vào mùa Hè năm 1942, sáu tàu Gato mới đã được phân về Hải đội Tàu ngầm 50 và được gửi đến Rosneath, Scotland để tuần tra tại vịnh Biscay, cũng như để hỗ trợ cho hoạt động đổ bộ trong Chiến dịch Torch tại Bắc Phi. Chúng đã thực hiện tổng cộng 27 chuyến tuần tra nhưng không xác nhận được chiến công nào. Được xem là một sự lãng phí nguồn tài nguyên, vào giữa năm 1943 cả sáu chiếc tàu ngầm đều bị triệu hồi và gửi sang Thái Bình Dương.^[14]

Tham khảo

Chú thích

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p Bauer & Roberts 1991, tr. 271–273
^ ^a ^b Friedman 1995, tr. 285–304
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Friedman 1995, tr. 305–311
^ MacKinnon, Brian. “Typical Gato-class submarine diagram”. USS MacKinnon. Truy cập ngày 17 tháng 6 năm 2022.
^ Silverstone 1989, tr. 195–204
^ Gardiner & Chesneau 1980, tr. 145–147
^ O'Kane 1987, tr. 2
^ Alden 1979, tr. 252–254
^ Alden 1979, tr. 78
^ ″United States Submarine Losses World War II″, Naval History Division, Office of the Chief of Naval Operations, Washington: 1963 (Fifth Printing)
^ Fleet Submarine index page at Navsource.org
^ Alden 1979, tr. 84
^ Friedman 1995, tr. 209
^ Blair 2001, tr. 264–266

Thư mục

Alden, John D., Commander (U.S. Navy Ret) (1979). The Fleet Submarine in the U.S. Navy: A Design and Construction History. Naval Institute Press. ISBN 0-85368-203-8.
Bauer, K. Jack; Roberts, Stephen S. (1991). Register of Ships of the U.S. Navy, 1775–1990: Major Combatants. Westport, Connecticut: Greenwood Press. tr. 271–273. ISBN 0-313-26202-0.
Blair, Clay Jr. (2001). Silent Victory: The U.S. Submarine War Against Japan. Naval Institute Press. ISBN 1-55750-217-X.
Fluckey, Eugene B. (1992). Thunder Below: The USS Barb Revolutionizes Submarine Warfare in World War II. University of Illinois Press. ISBN 0-252-01925-3.
Friedman, Norman (1995). U.S. Submarines Through 1945: An Illustrated Design History. Annapolis, Maryland: United States Naval Institute. ISBN 1-55750-263-3.
Friedman, Norman (1994). U.S. Submarines Since 1945: An Illustrated Design History. Annapolis, Maryland: United States Naval Institute. ISBN 1-55750-260-9.
Gardiner, Robert; Chesneau, Roger (1980). Conway's All the World's Fighting Ships 1922–1946. Conway Maritime Press. ISBN 0-83170-303-2.
Hutchinson, Robert. Submarines, War Beneath The Waves, From 1776 to the Present Day
Johnston, David L. (2019). “A Visual Guide to the U.S. Fleet Submarines Part One: Gato Class (With a Tambor/Gar Class Postscript) 1941–1945” (PDF) (ấn bản thứ 3).
McFarlane, Suzanne (23 tháng 8 năm 2017). “Tunny I (SS-282)”. Dictionary of American Naval Fighting Ships. Navy Department, Naval History and Heritage Command.
O'Kane, Richard (1987). Wahoo – The Patrols of America's Most Famous WWII Submarine. Presidio Press. ISBN 0-89141-572-6.
Roscoe, Theodore (1949). United States Submarine Operations in World War II. Naval Institute Press. ISBN 0-87021-731-3.
Silverstone, Paul H. (1989) [1965]. U.S. Warships of World War II. Annapolis, MD: Naval Institute Press. ISBN 0-87021-773-9.

Liên kết ngoài

On Eternal Patrol, website for lost U.S. subs
Gato (SS-212) Class Line Drawings from NavSource Online: Submarine Photo Archive
Gato (SS-212) Construction – Service Photos from NavSource Online: Submarine Photo Archive
Fleet Type Submarine Training Manual San Francisco Maritime Museum (USS Perch (SS-313) a Balao-class submarine)
Dive Detectives Dive Detectives TV series looks for Flier and Robalo (Archived link from www.history.ca).
Description of GUPPY conversions at RNSubs.co.uk
GUPPY and other diesel boat conversions page (partial archive)
Whitman, Edward C. "Cold War Curiosities: U.S. Radar Picket Submarines, Undersea Warfare, Winter-Spring 2002, Issue 14 Lưu trữ 2019-12-20 tại Wayback Machine
Navsource.org fleet submarines photo index page
List of World War II U.S. submarines at FleetSubmarine.com (archived)
DiGiulian, Tony Navweaps.com later 3"/50 caliber gun
DiGiulian, Tony Navweaps.com 4"/50 caliber gun
DiGiulian, Tony Navweaps.com 5"/25 caliber gun

[Bauer271-1] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p Bauer & Roberts 1991, tr. 271–273

[F285304-2] Friedman 1995, tr. 285–304

[F305311-3] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Friedman 1995, tr. 305–311

[4] MacKinnon, Brian. “Typical Gato-class submarine diagram”. USS MacKinnon. Truy cập ngày 17 tháng 6 năm 2022.

[5] Silverstone 1989, tr. 195–204

[6] Gardiner & Chesneau 1980, tr. 145–147

[7] O'Kane 1987, tr. 2

[8] Alden 1979, tr. 252–254

[9] Alden 1979, tr. 78

[SubLoss1-10] ″United States Submarine Losses World War II″, Naval History Division, Office of the Chief of Naval Operations, Washington: 1963 (Fifth Printing)

[11] Fleet Submarine index page at Navsource.org

[12] Alden 1979, tr. 84

[13] Friedman 1995, tr. 209

[14] Blair 2001, tr. 264–266

[4]

[5]

[6]

[1]

[2]

[3]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Khái quát lớp tàu
Tàu ngầm USS Gato ngoài khơi Xưởng hải quân Mare Island, 29 tháng 11 năm 1944
Tên gọi	Lớp tàu ngầm Gato
Xưởng đóng tàu	Electric Boat Company Xưởng hải quân Portsmouth Xưởng hải quân Mare Island Manitowoc Shipbuilding Company^[1]
Bên khai thác	Hải quân Hoa Kỳ Hải quân Ý Hải quân Thổ Nhĩ Kỳ Hải quân Hy Lạp Hải quân Brasil Hải quân Nhật Bản
Lớp trước	lớp Mackerel
Lớp sau	lớp Balao
Thời gian đóng tàu	1940–1944^[2]
Thời gian hoạt động	1941–1969^[2]
Hoàn thành	77^[1]
Bị mất	20^[1]
Nghỉ hưu	57^[1]
Giữ lại	6^[1]
Đặc điểm khái quát
Kiểu tàu	tàu ngầm Diesel-điện
Trọng tải choán nước	1.525 tấn Anh (1.549 t) (mặt nước) ^[1] 2.424 tấn Anh (2.463 t) (lặn)^[1]
Chiều dài	311 ft 8 in (95,00 m) – 311 ft 10 in (95,05 m) ^[1]
Sườn ngang	27 ft 3 in (8,31 m) ^[1]
Mớn nước	17 ft (5,2 m) tối đa ^[1]
Động cơ đẩy	4 × động cơ diesel dẫn động máy phát điện (Fairbanks-Morse, General Motors hoặc Hooven-Owens-Rentschler)^[1] 2 × ắc quy 126-cell Sargo^[3] 4 × động cơ điện với hộp số giảm tốc (Elliott Company, General Electric hoặc Allis-Chalmers)^[1] 2 × trục chân vịt^[1] 5.400 shp (4.000 kW) (mặt nước)^[1] 2.740 shp (2.040 kW) (lặn)^[1]
Tốc độ	21 hải lý trên giờ (39 km/h) (mặt nước)^[3] 9 hải lý trên giờ (17 km/h) (lặn)^[3]
Tầm xa	11.000 hải lý (20.000 km) trên mặt nước ở tốc độ 10 hải lý trên giờ (19 km/h)^[3]
Tầm hoạt động	48 giờ lặn ở tốc độ 2 hải lý trên giờ (3,7 km/h)^[3] 75 ngày (tuần tra)
Độ sâu thử nghiệm	300 ft (90 m)^[3]
Thủy thủ đoàn tối đa	6 sĩ quan, 54 thủy thủ^[3]
Vũ khí	10 × ống phóng ngư lôi 21 in (530 mm) 6 trước mũi, 4 phía đuôi 24 quả ngư lôi 1 × hải pháo 3 inch/50 caliber^[3] 1 × pháo phỏng không Bofors 40mm 2 × pháo phỏng không Oerlikon 20 mm (1×2)