Số trong tiếng Triều Tiên

Trong tiếng Hàn có 2 bộ số là số Hán Hàn và số Thuần Hàn[1].

Sự kết hợp của số Hán Hàn và Thuần Hàn

sửa

Đối với cả hệ số đếm Hán Hàn và Thuần Hàn, từ 11-19 đều kết hợp từ số 10 và bộ cơ bản (1-9). Ví dụ 15 sẽ gồm số 10 kết hợp với số 5, tức là số Hán Hàn là sib-o (십오; 十五) (không phải il-sib-o) và Thuần Hàn là yeol-daseot (열다섯).

Từ 20-99, số Hán Hàn kết hợp đơn giản gồm bộ số cơ bản (1-9), hàng chục (số 10) và bộ số cơ hản hàng đơn vị. Ví dụ 59 sẽ gồm số 5, hàng chục (sô 10) và số 9, o-sip-gu ( ; 五十). Trong khi số Thuần Hàn thì hàng chục (10, 20, 30...90) lại có từng số riêng và kết hợp với hàng đơn vị là bộ cơ bản. Ví dụ 59 sẽ gồm số 50 () và số 9 (아홉) swin-ahob 쉰아홉.

Từ 100 trở lên, hệ số thuần Hàn sẽ dùng chung với hệ số Hán Hàn.

Số Số đếm Hán Hàn[2] Số đếm Thuần Hàn
Hanja Hangul Chữ Latin Hangul Chữ Latin
0 / , , yeong, ryeong, "gong"
1 il 하나 hana
2 i dul
3 sam set
4 sa net
5 o 다섯 daseot
6 , yuk, ryuk 여섯 yeoseot
7 chil 일곱 ilgop
8 pal 여덟 yeodeol
9 gu 아홉 ahop
10 sip yeol
11 十一 십일 sip-il 열하나 yeol-hana
12 十二 십이 sip-i 열둘 yeol-dul
13 十三 십삼 sip-sam 열셋 yeol-set
14 十四 십사 sip-sa 열넷 yeol-net
15 十五 십오 sip-o 열다섯 yeol-daseot
16 十六 십육, 십륙 sim-nyuk, sip-ryuk [note 1] 열여섯 yeol-yeoseot
17 十七 십칠 sip-chil 열일곱 yeol-ilgop
18 十八 십팔 sip-pal 열여덟 yeol-yeodeol
19 十九 십구 sip-gu 열아홉 yeol-ahop
20 二十 이십 i-sip 스물 seumul
30 三十 삼십 sam-sip 서른 sehoặceun
40 四十 사십 sa-sip 마흔 maheun
50 五十 오십 o-sip swin
60 六十 육십, 륙십 yuk-sip, ryuk-sip 예순 yesun
70 七十 칠십 chil-sip 일흔 ilheun
80 八十 팔십 pal-sip 여든 yeodeun
90 九十 구십 gu-sip 아흔 aheun
100 baek on
1,000 cheon 즈믄 jeumeun
10,000 man 드먼 / deumeon /
gol
100,000,000 eok jal
1012 jo ul
1016 gyeong
1020 hae
1024 ja
1028 yang
1032 gu
1036 gan
1040 jeong
1044 jae
1048 geuk
1052 hoặc 1056 恒河沙 항하사 hanghasa
1056 hoặc 1064 阿僧祇 아승기 aseunggi
1060 hoặc 1072 那由他 나유타 nayuta
1064 hoặc 1080 不可思議 불가사의 bulgasaui
1068 hoặc 1088 無量大數 무량대수 muryangdaesu

Cách sử dụng số Thuần Hàn và Hán Hàn

sửa

Số đếm Hán Hàn dùng khi biểu hiện về phút, giây, ngày, thàng, năm, giá cả, số điện thoại, địa chỉ nhà, số phòng và khi đếm số lượng. Số đếm Thuần Hàn dùng trong trường hợp nói đến tuổi tác, số giờ... Số đếm Thuần Hàn thường dùng để số lượng nhỏ hay là đếm từng cái một như đếm đồ vật, con người. Ví dụ 지금 은 다섯시 사십분 (bây giờ là 5 giờ, 45 phút), trong đó số giờ dùng số Thuần Hàn (다섯) và số phút dùng số Hán Hàn 사십.

Trong một số trường hợp được dùng cả số đếm Hán Hàn và Thuần Hàn thì số đếm tương thích với từ chỉ đơn vị. Ví dụ "5 tháng", nếu tháng dùng từ thuần Hàn 달 thì số 5 dùng số Thuần Hàn 다섯 달 còn nếu dùng từ Hán Hán 개월 个月 thì dùng số Hán Hàn (오개월 五个月)

Chính tả và phát âm khi kết hợp với từ chỉ đơn vị của số Thuần Hàn

sửa

Một số số thuần Hàn khi kết hợp với từ chỉ đơn vị sẽ biến đổi. Ví dụ khi đếm 1, 2, 3 sẽ là 하나, 둘, 셋 nhưng khi nói 고양이를 한 마리를 키우고 있다 (Đang nuôi một con mèo), trong đó dùng từ 한.

Số Khi đứng 1 mình Khi kết hợp với từ chỉ đơn vị
Hangul Latin Hangul McCune–Reischauer
1 하나 hana han
2 dul du
3 set se
4 net ne
20 스물 seumul 스무 seumu

Số ước chừng: Tương tự như tiếng Việt, tiếng Hàn cũng có kiểu ghép hai số lại với nhau để tạo nên một số ước chừng. Trong trường hợp này, các số cũng biến đổi một chút 한둘 handul /한두 handu (một hai); 두셋 duset/두세 duse (hai ba); 서넛 seoneot/서너 seoneo (ba bốn); 두서넛 duseoneot/두서너 duseoneo (hai ba bốn); 너덧 netdeot, 네댓 nedaet, 네다섯 nedaseot, 너더댓 neodeodaet (bốn năm); 대여섯 daeyeoseot, 대엿 daeyeot (năm sáu); 예닐곱 yenilgop (sáu bảy); 일고여덟 ilgoyeodeol, 일여덟 iryeodeol (bảy tám); 여덟아홉 yeodehoặcahop, 엳아홉 yeodahop (tám chín)

Khi đếm ngày, số và từ chỉ ngày cũng có một số biến đổi: 하루 haru (một ngày, một hôm); 이틀 iteul (hai ngày); 사흘 saheul (ba ngày); 사나흘 sanaheul, 사날 sanal (ba bốn ngày); 나흘 naheul (bốn ngày); 네댓새 nedaetsae, 너댓새 neodaetsae, 너더댓새 neodeodaetsae, 나달 nadal (bốn năm ngày); 닷새 datsae (năm ngày); 대엿새 daeyeotsae (năm sáu ngày); 엿새 yeotsae (sáu ngày); 예니레 yenire (sáu, bảy ngày); 이레 ire (bảy ngày); 일여드레 iryeodre (bảy, tám ngày); 여드레 yeodeure (tám ngày); 아흐레 aheure (chín ngày); 열흘 yeolheul (mười ngày); 보름 bhoặceum (mười bốn ngày.

Khi kết hợp với 월 để chỉ tháng, 일월 (Tháng 1), 이월 (Tháng 2), 삼월 (Tháng 3), 사월 (Tháng 4), 오월 (Tháng 5), (유월 Tháng 6), 칠월 (Tháng 7), 팔월 (Tháng 8), 구월 (Tháng 9), 시월 (Tháng 10), 십일월 (Tháng 11), 십이월 (Tháng 12). Trong đó tháng 6 và tháng 10 bị biến đổi thành 유 và 십 thành 시.

Hệ thống số thứ tự không có nhiều thay đổi, chỉ đơn giản ghép từ số đếm và "thứ", ngoại trừ từ thứ nhất 첫 번째 - cheos beon jjae là từ riêng, còn lại là 두 번째 - du beon jjae (thứ 2), 세 번째 - se beon jjae (thứ 3), 네 번째 - ne beon jjae (thứ 4), 다섯 번째 - da seos beon jjae (thứ 5), 여섯 번째 - yeo seos beon jjae (thứ 6)...

Phân hàng của số

sửa

Khác với tiếng Việt phân hàng nghìn, trăm, chục và đơn vị, tiếng Hàn phân hàng vạn, nghìn, trăm, chục và đơn vị (tương tự tiếng Trung). Ví dụ số 12,345,678 trong tiếng Việt đọc là "mười hai triệu, ba trăm bốn mươi năm nghìn, sáu trăm bảy mươi tám" thì trong tiếng Hàn được đọc thành "một nghìn hai trăm ba mươi tư vạn, năm nghìn sáu trăm bảy mươi tám" (천이백삼십사만,오천육백칠십팔- 一千二百三十四五千六百七十八)

Chú thích

sửa
  1. ^ Cho Hang Rok, Lee Mi Hye, Lê Đăng Hoan, Lê Thị Thu Giang, Đỗ Ngọc Luyến, Lương Nguyễn Thanh Trang (2013). 베트남인을위한종합란국어. 한국국제교류재단. tr. 94. ISBN 9788959957965.Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (liên kết)
  2. ^ 고려대학교 한국어문화교육센터 (2008). 재미있는 한국어 1. 교보문고. tr. 61. ISBN 9788970858630.