Wikipedia

Liếm vết thương

Liếm vết thương là phản ứng tự nhiên ở người và nhiều động vật khác dùng lưỡi để liếm một vùng bị thương. Chó, mèo, động vật gặm nhấm nhỏ và linh trưởng đều liếm vết thương.[1] Nước bọt có chứa yếu tố mô thúc đẩy cơ chế đông máu. Enzyme lysozyme được tìm thấy trong nhiều mô và được biết đến là tấn công thành tế bào của nhiều vi khuẩn gram dương, giúp phòng chống nhiễm trùng. Nước mắt cũng có lợi cho vết thương do enzyme lysozyme. Tuy nhiên, cũng có những nguy cơ lây nhiễm do vi khuẩn trong miệng người.

Một con khỉ đột đang liếm vết thương

Cơ chế

sửa
 
Chó đang liếm vết thương ở chân
Xem thêm thông tin: Nước bọt

Niêm mạc miệng chữa lành nhanh hơn da,[2] nó cho thấy rằng nước bọt có thể có các tính chất hỗ trợ chữa lành vết thương. Nước bọt có chứa mô tế bào có nguồn gốc từ tế bào, và nhiều hợp chất có tính kháng khuẩn hoặc thúc đẩy sự hồi phục. Yếu tố mô mỡ kết hợp với các hạt nhỏ đổ ra từ các tế bào trong miệng, thúc đẩy quá trình lành vết thương thông qua sự đông máu bên ngoài.[3][4]

Các enzyme lysozyme, peroxidase, defensin, cystatin, kháng thể IgA,[5] đều có tính kháng vi khuẩn. Thrombospondin và một số thành phần khác có tính kháng virus.[6][7] Một chất ức chế protease là SLPI có trong nước bọt có cả tính kháng vi khuẩn và kháng virus,[8][9] và là một chất thúc đẩy làm lành vết thương. Nitrat được tìm thấy tự nhiên trong nước bọt phân hủy thành nitơ monoxit khi tiếp xúc với da, nó sẽ ức chế sự phát triển của vi khuẩn.[10] Nước bọt chứa các yếu tố tăng trưởng[11] như yếu tố tăng trưởng biểu bì,[12] VEGF,[13] TGF-β1,[14] leptin,[15][16] IGF-I,[17][18] axit lysophosphatidic,[19][20] hyaluronan[21] và NGF,[22][23][24] tất cả đều làm lành vết thương, mặc dù mức EGF và NGF ở người thấp hơn nhiều so với ở chuột nhắt. Ở người, histatin có thể đóng một vai trò lớn hơn.[25][26] Cũng như các yếu tố tăng trưởng, IGF-I và TGF-α tạo ra peptide kháng khuẩn.[27] Nước bọt cũng chứa một chất giảm đau là opiorphin.[28] Liếm cũng có xu hướng loại bỏ tổng nhiễm bẩn từ khu vực bị ảnh hưởng.

Tham khảo

sửa
  1. ^ “Wild Health: Lessons in Natural Wellness from the Animal Kingdom”.
  2. ^ “Differential Injury Responses in Oral Mucosal and Cutaneous Wounds”.
  3. ^ “Salivary microvesicles clot blood”.
  4. ^ “Cell-derived vesicles exposing coagulant tissue factor in saliva”.
  5. ^ “Biochemical Composition of Human Saliva in Relation To Other Mucosal Fluids”.
  6. ^ “Oral transmission of HIV, reality or fiction? An update”.
  7. ^ “Innate antiviral defenses in body fluids and tissues”.
  8. ^ “Secretory leukocyte protease inhibitor mediates non-redundant functions necessary for normal wound healing”.
  9. ^ “A Protein's Healing Powers”.
  10. ^ “Wound licking and nitric oxide”.
  11. ^ “Concise Review: Saliva and Growth Factors: The Fountain of Youth Resides in Us All”.
  12. ^ “The healing-promoting effect of saliva on skin burn is mediated by epidermal growth factor (EGF): role of the neutrophils”.
  13. ^ “Vascular endothelial growth factor is constitutively expressed in normal human salivary glands and is secreted in the saliva of healthy individuals”.
  14. ^ “Site-specific production of TGF-β in oral mucosal and cutaneous wounds”.
  15. ^ “Leptin enhances wound re-epithelialization and constitutes a direct function of leptin in skin repair”.
  16. ^ “Salivary leptin induces increased expression of growth factors in oral keratinocytes”.
  17. ^ “Free insulin-like growth factor I (IGF-I) and IGF-II in human saliva”.
  18. ^ “Insulin-like growth factor-I in wound healing of rat skin”.
  19. ^ “Lysophosphatidic acid, a growth factor-like lipid, in the saliva”.
  20. ^ “Topical application of the phospholipid growth factor lysophosphatidic acid promotes wound healing in vivo”.[liên kết hỏng]
  21. ^ “Hyaluronan (hyaluronic acid) and its regulation in human saliva by hyaluronidase and its inhibitors” (PDF). Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 3 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 21 tháng 9 năm 2017.
  22. ^ “Nerve growth factor: acceleration of the rate of wound healing in mice”.
  23. ^ “Nerve growth factor and wound healing”.
  24. ^ “Nerve growth factor concentration in human saliva”.
  25. ^ “Histatins are the major wound-closure stimulating factors in human saliva as identified in a cell culture assay”.
  26. ^ “Top 100 Stories of 2008 #62: Researchers Discover Why Wound-Licking Works”.
  27. ^ “Wound Healing and Expression of Antimicrobial Peptides/Polypeptides in Human Keratinocytes, a Consequence of Common Growth Factors”.
  28. ^ “Human Opiorphin, a natural antinociceptive modulator of opioid-dependent pathways”.
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Liếm_vết_thương&oldid=71950577”