Khủng hoảng hiến pháp Venezuela 2017
Ngày 29 tháng 3 năm 2017, Toà án Công lý Tối cao Venezuela (TSJ trong tiếng Tây Ban Nha) đã giải tán và tiếp quản các thẩm quyền lập pháp của Quốc hội Venezuela[1][2][3]. Tòa án, gồm các thẩm phán chủ yếu là những người ủng hộ Tổng thống Nicolás Maduro, cũng đã hạn chế quyền miễn trừ cho các nghị sĩ của hội đồng, những người hầu hết thuộc phe đối lập.
| Một phần của Khủng hoảng ở Venezuela Bolivaria | |
 Phiên họp Tòa án Tối cao Tư pháp (TSJ) ngày 28 tháng 3 năm 2017. | |
| Thời điểm | 29 tháng 3 năm 2017–nay |
|---|---|
| Địa điểm | Venezuela |
| Hệ quả |
|
Sự giải thể được phe đối lập gọi là một "cuộc đảo chính", trong khi Tổ chức các Quốc gia châu Mỹ (OAS) gọi hành động đó là "tự đảo chính".[4][5][6]. Quyết định này đã bị một số cơ quan truyền thông lên án, trong khi các nhà phân tích mô tả động thái này như là một bước ngoặt sang một chế độ độc tài và chế độ một người cai trị, mô tả nó như là một cuộc đảo chính và tự đảo chính[7][8][9][10]. Các chính trị gia trên khắp châu Mỹ, cũng như các nhà lãnh đạo của Liên hợp quốc, bày tỏ mối quan ngại với quyết định này và yêu cầu hủy bỏ, mặc dù chính phủ Venezuela tuyên bố không có đảo chính đã diễn ra và thay vào đó bào chữa, quyết định đó là một phản ứng đối với một "hành động như là đảo chính" do phe đối lập thực hiện.[3]
Vào ngày 1 tháng 4 năm 2017, TSJ phục hồi lại quyền lập pháp của Quốc hội.[11]
Bối cảnh
sửaSau cái chết của Tổng thống Hugo Chávez, Venezuela phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng kinh tế xã hội trầm trọng trong suốt nhiệm kỳ của người kế nhiệm Nicolás Maduro, do chính sách của Chávez và sự tiếp tục chính sách này của Maduro.[12][13][14][15] Do bạo lực đô thị ở mức cao, lạm phát và tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng hàng hoá cơ bản do các chính sách kinh tế như kiểm soát giá cả nghiêm ngặt, cuộc nổi dậy dân sự ở Venezuela lên tới các cuộc biểu tình 2014- 17.[16][17], nhằm phản ứng với các chính sách kinh tế như kiểm soát giá cả chặt chẽ.[18][19] Các cuộc biểu tình xảy ra qua nhiều năm, với các cuộc biểu tình xảy ra ở các mức độ khác nhau tùy thuộc vào các cuộc khủng hoảng mà người Venezuel đang phải đối mặt vào thời điểm đó và mức độ nhận thức về mối đe dọa bị chính quyền đàn áp.[20][21][22][23]
Sự bất mãn với chính phủ Bolivar đã chứng kiến phe đối lập được bầu để chiếm đa số trong Quốc hội lần đầu tiên kể từ năm 1999 sau cuộc bầu cử quốc hội năm 2015.[10] Theo kết quả của cuộc bầu cử đó, Quốc hội vịt què bao gồm các viên chức Bôlivia đã chiếm toàn bộ TSJ với các đồng minh của họ.[10][24] Vào đầu năm 2016, TSJ cho rằng bỏ phiếu bất thường đã xảy ra trong cuộc bầu cử quốc hội năm 2015 và tước bốn nhà làm luật về ghế của họ, ngăn cản một sự đa dạng đối lập trong Quốc hội mà có thể thách thức Tổng thống Maduro.[10] Tòa án TSJ sau đó đã bắt đầu chấp thuận cho nhiều hành động do Maduro thực hiện và cấp cho ông nhiều quyền hạn hơn.[10]
Sau nhiều năm khủng hoảng, phe đối lập Venezuela tiếp tục trưng cầu dân ý với Tổng thống Maduro, đưa ra kiến nghị lên CNE vào ngày 2 tháng 5 năm 2016.[26] Vào tháng 8 năm 2016, động lực khôi phục lại Tổng thống Maduro dường như đang tiến triển, với việc CNE ấn định ngày cho giai đoạn thứ hai của việc thu thập chữ ký, mặc dù nó đã làm lịch trình vất vả, kéo dài tiến trình vào năm 2017 khiến cho phe đối lập không thể kích hoạt Cuộc bầu cử tổng thống mới.[27] Vào ngày 21 tháng 10 năm 2016, CNE đã đình chỉ trưng cầu dân ý chỉ vài ngày trước khi các cuộc họp sơ bộ bắt đầu được tổ chức.[28] CNE đổ lỗi cho lý do gian lận cử tri như một lý do để hủy bỏ trưng cầu dân ý.[28] Các nhà quan sát quốc tế đã chỉ trích động thái này, nói rằng quyết định của CNE đã làm cho Maduro trông như thể ông đang tìm cách cai trị như một nhà độc tài.[29][30][31][32]
Vài ngày sau khi phong trào rút quân bị hủy bỏ, 1.2 triệu người Venezuelan đã biểu tình chống lại động thái này, yêu cầu Tổng thống Maduro phải rời khỏi chức vụ, trong khi các cuộc biểu tình ở Caracas vẫn bình tĩnh, trong khi các cuộc biểu tình ở các tiểu bang khác gây xung đột giữa người biểu tình và chính quyền, khiến một cảnh sát thiệt mạng, 120 người bị thương và 147 bị bắt.[33] Ngày hôm đó, phe đối lập đã trao cho Tổng thống Maduro một hạn chót vào ngày 3 tháng 11 năm 2016 để tổ chức các cuộc bầu cử, với nhà lãnh đạo phe đối lập Henrique Capriles tuyên bố: "Hôm nay chúng ta đang đưa ra một thời hạn cho chính phủ, tôi nói với kẻ hèn nhát đang ở Miraflores... vào ngày 3 tháng 11 người dân Venezuela đến Caracas bởi vì chúng ta sẽ đến Miraflores ".[33]
Ngày sau ngày 1 tháng 11 năm 2016, Chủ tịch Quốc hội và nhà lãnh đạo phe đối lập Henry Ramos Allup đã tuyên bố hủy bỏ cuộc diễu hành ngày 3 tháng 11 tới cung điện tổng thống Miraflores, với sự đối thoại giữa phe đối lập và chính phủ Vatican bắt đầu[34]. Vào ngày 7 tháng 12 năm 2016, cuộc đối thoại chấm dứt giữa hai bên[35] và hai tháng sau đó vào ngày 13 tháng 1 năm 2017 sau khi các cuộc đàm phán bị đình trệ, Vatican đã chính thức rút khỏi cuộc đối thoại.[36] Các cuộc phản kháng khác nhỏ hơn nhiều do sợ bị đàn áp, với phe đối lập tổ chức các cuộc biểu tình bất ngờ thay vì những cuộc tuần hành quần chúng.[37]
Các hành động khác của Tổng thống Maduro và các quan chức Bolivia của ông bao gồm một cuộc họp vào ngày 7 tháng 2 năm 2017 thông báo việc thành lập Phái đoàn Công lý Xã hội Chủ nghĩa Xanh với mục tiêu thiết lập "một liên minh lớn giữa ba cường quốc, tư pháp, công dân và nhà quản lý" Với Maduro nói rằng "chúng ta đã may mắn được chứng kiến sức mạnh tư pháp đang phát triển và hoàn thiện như thế nào, mang theo một học thuyết hoàn chỉnh với bản hiến pháp năm 1999" trong khi tuyên bố rằng Quốc hội đối lập dẫn dắt "nắm quyền không dành cho đa số Nhân dân, nhưng cho chính họ ".[25]
Xem thêm
sửaTham khảo
sửa- ^ Rafael Romo (ngày 30 tháng 3 năm 2017). “Venezuela's high court dissolves National Assembly”. CNN. Truy cập ngày 1 tháng 4 năm 2017.
- ^ “Venezuela rejects coup accusations”. The Jamaica Observer. ngày 30 tháng 3 năm 2017. Bản gốc lưu trữ ngày 31 tháng 3 năm 2017. Truy cập ngày 3 tháng 4 năm 2017. Đã định rõ hơn một tham số trong
|accessdate=và|access-date=(trợ giúp) - ^ a b 31 tháng 3 năm 2017/venezuela-plunged-into-turmoil-as-top-court-muzzles-congress “Venezuela's Top Prosecutor Rebukes Supreme Court Power Grab” Kiểm tra giá trị
|url=(trợ giúp). U.S. News & World Report. ngày 31 tháng 3 năm 2017. Truy cập ngày 1 tháng 4 năm 2017. - ^ “Venezuela accused of 'self-coup' after Supreme Court shuts down National Assembly”. Buenos Aires Herald. ngày 31 tháng 3 năm 2017. Truy cập ngày 1 tháng 4 năm 2017.
- ^ “Venezuela's Descent Into Dictatorship”. The New York Times. ngày 31 tháng 3 năm 2017. Truy cập ngày 1 tháng 4 năm 2017.
- ^ “Venezuela clashes 'self-inflicted coup': OAS”. Sky News Australia. ngày 1 tháng 4 năm 2017. Bản gốc lưu trữ ngày 25 tháng 2 năm 2021. Truy cập ngày 3 tháng 4 năm 2017. Đã định rõ hơn một tham số trong
|accessdate=và|access-date=(trợ giúp) - ^ Alidad Vassigh (ngày 31 tháng 3 năm 2017). “Venezuela's Chilling "Self-Coup"”. Worldcrunch.
- ^ “Varios países critican a Maduro acusado de dar "Golpe de Estado" en Venezuela”. Diario Panorama (bằng tiếng Tây Ban Nha). Agence-France Presse. ngày 31 tháng 3 năm 2017. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 4 năm 2017. Truy cập ngày 3 tháng 4 năm 2017.
- ^ Uta Thofern (ngày 30 tháng 3 năm 2017). “Opinion: Coup in Venezuela”. Deutsche Welle.
- ^ a b c d e Casey, Nicholas; Torres, Patricia (ngày 30 tháng 3 năm 2017). “Venezuela Muzzles Legislature, Moving Closer to One-Man Rule”. The New York Times. Truy cập ngày 31 tháng 3 năm 2017.
- ^ Dreier, Hannah; Sanchez, Fabiola (ngày 1 tháng 4 năm 2017). “Venezuela high court reverses move to strip congress' power”. USA Today (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 1 tháng 4 năm 2017.
- ^ Kevin Voigt (ngày 6 tháng 3 năm 2013). “Chavez leaves Venezuelan economy more equal, less stable”. CNN. Truy cập ngày 6 tháng 3 năm 2013.
- ^ Corrales, Javier (ngày 7 tháng 3 năm 2013). “The House That Chavez Built”. Foreign Policy. Truy cập ngày 6 tháng 2 năm 2015.
- ^ Siegel, Robert (ngày 25 tháng 12 năm 2014). “For Venezuela, Drop In Global Oil Prices Could Be Catastrophic”. NPR. Truy cập ngày 4 tháng 1 năm 2015.
- ^ Scharfenberg, Ewald (ngày 1 tháng 2 năm 2015). “Volver a ser pobre en Venezuela”. El Pais. Truy cập ngày 3 tháng 2 năm 2015.
- ^ “Venezuela's Maduro says 2013 annual inflation was 56.2 pct”. Reuters. ngày 30 tháng 12 năm 2013. Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 10 năm 2015. Truy cập ngày 19 tháng 1 năm 2014.
- ^ 7 tháng 11 năm 2013/venezuela-inflation-hits-16-year-high-as-shortages-rise.html “Venezuela Inflation Hits 16-Year High as Shortages Rise” Kiểm tra giá trị
|url=(trợ giúp). Bloomberg. ngày 7 tháng 11 năm 2013. Truy cập ngày 16 tháng 2 năm 2014. - ^ “Inflation rate (consumer prices)”. CIA World Factbook. Bản gốc lưu trữ ngày 17 tháng 5 năm 2020. Truy cập ngày 26 tháng 2 năm 2014.
- ^ “Venezuela's economy: Medieval policies”. The Economist. Truy cập ngày 23 tháng 2 năm 2014.
- ^ “En 2014 se registraron 9.286 protestas, cifra inédita en Venezuela”. La Patilla. ngày 19 tháng 1 năm 2015. Truy cập ngày 25 tháng 1 năm 2015.
- ^ Martín, Karina (ngày 1 tháng 9 năm 2016). “Despite Government Obstacles, Over a Million Venezuelans March on Caracas”. PanAm Post. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 9 năm 2016. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2016.
- ^ “Thousands March Against Socialist President in Venezuela”. International New York Times. ngày 24 tháng 1 năm 2015. Truy cập ngày 8 tháng 8 năm 2015.
- ^ “Conflictividad Social en Venezuela en Octubre 2016”. Venezuelan Observatory of Social Conflict. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 11 năm 2020. Truy cập ngày 19 tháng 11 năm 2016.
- ^ 23 tháng 12 năm 2015/venezuela-s-lame-duck-congress-names-new-supreme-court-justices “Venezuela's Lame-Duck Congress Names New Supreme Court Justices” Kiểm tra giá trị
|url=(trợ giúp). Bloomberg (bằng tiếng Anh). ngày 23 tháng 12 năm 2015. Truy cập ngày 31 tháng 3 năm 2017. - ^ a b “Maduro desde el TSJ: Anuncio la creación de la Gran Misión Justicia Socialista”. Diario Panorama (bằng tiếng Tây Ban Nha). ngày 7 tháng 2 năm 2017. Bản gốc lưu trữ ngày 31 tháng 3 năm 2017. Truy cập ngày 31 tháng 3 năm 2017.
- ^ “Venezuela starts validating recall referendum signatures”. BBC. ngày 21 tháng 6 năm 2016. Truy cập ngày 8 tháng 8 năm 2016.
- ^ Cawthorne, Andrew (ngày 1 tháng 8 năm 2016). “Venezuela election board okays opposition recall push first phase”. Reuters. Truy cập ngày 8 tháng 8 năm 2016.
- ^ a b “Venezuela Suspends Recall Campaign Against President Maduro”. Fox News. ngày 20 tháng 10 năm 2016. Truy cập ngày 21 tháng 10 năm 2016.
- ^ Mogollon, Mery; Kraul, Chris (ngày 21 tháng 10 năm 2016). “Anger grows as Venezuela blocks effort to recall president”. Los Angeles Times. Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2016.
- ^ Corrales, Javier. “Venezuela's Odd Transition to Dictatorship”. Americas Quarterly. Truy cập ngày 10 tháng 12 năm 2016.
- ^ Brodzinsky, Sibylla (ngày 21 tháng 10 năm 2016). “Venezuelans warn of 'dictatorship' after officials block bid to recall Maduro”. The Guardian. London. Truy cập ngày 10 tháng 12 năm 2016.
- ^ “Almagro: Maduro se transforma en dictador por negarles a venezolanos derecho a decidir su futuro”. CNN en Español. ngày 24 tháng 8 năm 2016. Truy cập ngày 10 tháng 12 năm 2016.
- ^ a b “Con multitudinarias marchas, oposición venezolana presionó a Maduro para que reactive referendo”. Ámbito Financiero. ngày 26 tháng 10 năm 2016. Truy cập ngày 27 tháng 10 năm 2016.
- ^ Rosati, Andrew (ngày 1 tháng 11 năm 2016). “Venezuela Opposition Cancels Protest, Delays Political Trial”. Bloomberg. Truy cập ngày 2 tháng 11 năm 2016.
- ^ “Venezuela's opposition walks away from Vatican-backed talks”. Deutsche Welle. ngày 7 tháng 12 năm 2016. Truy cập ngày 9 tháng 12 năm 2016.
- ^ “Latin American Herald Tribune - After Venezuela Government Fails to Honor Commitments, Vatican Pulls Out of Dialogue It Sponsored”. Latin American Herald Tribune. ngày 19 tháng 1 năm 2017. Bản gốc lưu trữ ngày 25 tháng 2 năm 2021. Truy cập ngày 3 tháng 4 năm 2017. Đã định rõ hơn một tham số trong
|accessdate=và|access-date=(trợ giúp) - ^ Barbarani, Sofia (ngày 23 tháng 1 năm 2017). “Thousands march against Maduro government in Venezuela as crisis deepens”. The Washington Post. Truy cập ngày 26 tháng 1 năm 2017.