Juana III của Navarra
Juana III của Navarra (7 tháng 1, 1528 – 9 tháng 6, 1572), còn được gọi là Jeanne III d'Albret hoặc Juana de Albret, là Nữ vương của Vương quốc Navarra từ năm 1555 đến khi qua đời, tổng cộng 17 năm. Bà là vợ của Antoine de Bourbon, Công tước Vendôme, và là mẹ của Henri IV của Pháp, người lập ra Nhà Bourbon.
| Juana III của Navarra Jeanne III de Navarre/Juana III de Navarra | |
|---|---|
 | |
| Nữ vương Navarra | |
| Trị vì | 25 tháng 5, 1555 - 9 tháng 6, 1572 |
| Tiền nhiệm | Enrique II  |
| Kế nhiệm | Enrique III |
| Thông tin chung | |
| Sinh | 7 tháng 1, 1528 Saint-Germain-en-Laye, Yvelines |
| Mất | 9 tháng 6, 1572 (44 tuổi) Paris, Vương quốc Pháp |
| Phu quân | William, Công tước Jülich-Cleves-Berg Antoine, Quốc vương xứ Navarra |
| Hậu duệ | Henri IV, Quốc vương nước Pháp Catherine, Công nương Loraine |
| Thân phụ | Enrique II của Navarra |
| Thân mẫu | Marguerite xứ Angoulême |
| Tôn giáo | Huguenot |
Bà được biết đến như một vị lãnh tụ tinh thần của nhóm Huguenot nước Pháp, có vai trò to lớn trong cuộc Chiến tranh tôn giáo Pháp.
Tiểu sử
sửaJeanne chào đời tại Saint-Germain-en-Laye, Yvelines vào ngày 7 tháng 1 năm 1528, là con gái của Quốc vương Enrique II của Navarra và Vương hậu Marguerite xứ Angoulême. Marguerite là chị của François I của Pháp, do đó Jeanne lớn lên trong triều đình Pháp. Ở tuổi lên 2, người cậu Francois đã đưa Jeanne đến Château de Plessis-lèz-Tours trong Loire Valley (Touraine), sống tách khỏi cha mẹ của bà. Jeanne thụ hưởng một nền giáo dục hoàn hảo, được giám hộ bởi Nhà nhân chủng học Nicholas Bourbon. Karl V, Hoàng đế La Mã Thần Thánh đã yêu cầu hứa hôn bà với con trai của ông, Felipe để giải quyết những vấn đề với Vương quốc Navarra.
Năm 1541, ở tuổi 13, Quốc vương François của Pháp gả bà cho Phú gia Wilhelm, Công tước xứ Jülich-Kleve-Berg, em trai của Anna xứ Kleve, vợ thứ tư của Henry VIII của Anh; nhưng cuộc hôn nhân vì chính trị này bị hủy bỏ bốn năm sau đó.
Năm 1547, sau khi François qua đời và Henri II lên kế vị, Juana kết hôn với Antoine de Bourbon, người sẽ thừa kế ngai vàng Pháp nếu Nhà Valois bị tuyệt tự. Buổi hôn lễ diễn ra ngày 20 tháng 10, năm 1548 tại Moulins, Bourbonnais. Cuộc hôn nhân đã hợp thức hóa công cuộc thống nhất các miền đất địa phương thuộc miền Bắc và miền Nam nước Pháp.
Nữ vương của Navarra
sửa
Không giống nước Pháp, chiếu theo Luật Salic chỉ có nam giới mới có quyền thừa kế ngôi Vương, Vương quốc Navarra chấp nhận quyền thừa kế cho nữ giới. Năm 1555, Enrique II của Navarra qua đời, Juana và chồng kế vị để trị vì Vương quốc. Navarra là một vương quốc nhỏ nằm vắt ngang rặng Pyrenees. Năm 1512, phần đất phía nam của vương quốc bị sáp nhập vào Tây Ban Nha. Tuy nhiên, triều đình cũng sở hữu những lãnh thổ khác bao gồm Béarns kế cận Navarra.[1]
Giống mẫu thân Marguerite xứ Angoulême, người có chủ trương cải cách từ bên trong Giáo hội, và có thiện cảm với những người Huguenot, Juana dùng lãnh thổ của Vương quốc làm nơi ẩn náu cho những người Huguenot đang bị bách hại[2]. Ngay trong năm đầu trị vì, Juana triệu tập một hội nghị gồm các mục sư Huguenot đang bị bao vây, sau đó bà công bố đức tin Kháng Cách (theo thần học Calvin) là quốc giáo của vương quốc.
Sự tranh chấp quyền lực giữa phe Công giáo và phe Huguenot nhằm nắm quyền kiểm soát triều đình và cả nước Pháp bùng nổ thành Chiến tranh Tôn giáo Pháp năm 1562. Antoine de Bourbon chọn theo phe Công giáo, nhưng bị thiệt mạng do bị thương trong lúc ông tham gia cuộc bao vây Rouen. Con trai của Jeanne, Henri, nay trở thành nhân vật số một trong thứ tự kế thừa ngôi báu nước Pháp. Dù được rửa tội (báp têm) theo nghi thức Công giáo Rôma, Henri được mẹ giáo dưỡng trong đức tin Kháng Cách.
Năm 1567, chiến tranh tái phát, Jeanne phải đến tị nạn tại La Rochelle, thành lũy của người Kháng Cách. Ở đó, bà chỉ huy những cuộc đàm phán tìm kiếm hòa bình. Đến năm 1570, diễn ra việc dàn xếp cuộc hôn nhân giữa Henri và Marguerite của Pháp. Jeanne từ trần tại Paris hai tháng trước khi cử hành hôn lễ. Nhiều lời đồn đại vào lúc ấy cho rằng Caterina de' Medici, mẹ của cô dâu, đã đầu độc bà.
Hôn nhân
sửaNăm 1541, Jeanne kết hôn với Wilhelm, Công tước xứ Jülich-Kleve-Berg, nhưng cuộc hôn nhân này bị hủy bỏ năm 1545, họ không có con.
Ngày 20 tháng 10 năm 1548, Jeanne kết hôn với Antoine de Bourbon và có năm người con:
- Henri, Công tước Beaumont (1551-1553)
- Enrique III của Navarra (1553-1610)
- Louis (1555-1557)
- Madeleine (1556)
- Catherine (1559-1604), kết hôn với Henri I, Công tước Lorraine năm 1599.
Phả hệ
sửa| Tổ tiên của Juana III của Navarra | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Xem thêm
sửaChú thích
sửa