Hồ sơ Lầu Năm Góc
Hồ sơ Lầu Năm Góc (tiếng Anh: Pentagon Papers), có tên chính thức là Quan hệ Hoa Kỳ – Việt Nam 1945-1967: Một Nghiên cứu chuẩn bị bởi Bộ Quốc phòng (tiếng Anh: United States – Vietnam Relations, 1945–1967: A Study Prepared by the Department of Defense), là một tài liệu lịch sử của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ về sự can thiệp chính trị-quân sự của Hoa Kỳ ở Việt Nam từ năm 1945 đến 1967. Các hồ sơ đã được phát hành bởi Daniel Ellsberg, người đã từng tham gia nghiên cứu, và lần đầu tiên đưa ra công chúng trên trang nhất của tờ New York Times năm 1971.[1][2] Một bài báo tờ New York Times năm 1996 nói rằng Hồ sơ Lầu Năm Góc đã chứng minh, bên cạnh những thứ khác, rằng chính phủ của Johnson "đã nói dối một cách có hệ thống, không chỉ với công chúng mà còn với Quốc hội."[3]
Cụ thể hơn, hồ sơ tiết lộ rằng Mỹ đã bí mật mở rộng các quy mô của các Chiến tranh Việt Nam, với các vụ đánh bom ở Campuchia và Lào, tấn công ven biển vào Bắc Việt, và các cuộc tấn công bằng Thủy Quân lục chiến, không cái nào trong số đó đã được báo cáo trên các phương tiện truyền thông.
Do tiết lô Hồ sơ Lầu Năm Góc, Ellsberg ban đầu bị kết tội với âm mưu, gián điệp và trộm cắp tài sản của chính phủ, nhưng những lời cáo buộc sau đó đã được huỷ bỏ sau các công tố viên điều tra vụ Watergate sớm phát hiện ra rằng các nhân viên ở Nhà Trắng của Nixon đã ra lệnh cho những người được gọi là Thợ ống nước Nhà Trắng thực hiện những hành vi bất hợp pháp để làm mất uy tín Ellsberg.[4]
Trong tháng 6 năm 2011, toàn bộ Hồ sơ Lầu Năm Góc đã được giải mật và phát hành công khai.[5]
Nội dung
sửaMục tiêu thực tế của Chiến tranh Việt Nam: Ngăn chặn Trung quốc
sửa
a) Mặt trận Nhật–Hàn Quốc,
b) Mặt trận Ấn Độ–Pakistan, và
c) Mặt trận Đông nam Á
Nội vụ của Việt Nam
sửa| Diễn biến |
|---|
|
Vai trò của Hoa Kỳ trong sự nổi lên của Tổng thống Diệm
sửa
Trong một phần của Hồ sơ Lầu Năm Góc có tựa đề là "cam kết và chương trình của Kennedy," cam kết của Mỹ với Việt Nam Cộng hòa gắn với sự thành lập quốc gia này bởi Hoa Kỳ, như được thừa nhận trong hồ sơ,
Trong một tiểu mục có tựa đề là "Cam kết Đặc biệt của Mỹ với Việt Nam", hồ sơ nhấn mạnh một lần nữa vai trò của Hoa Kỳ:
Cụ thể hơn, Hoa Kỳ đã gửi thiết bị, vật tư trị giá 28.4 triệu đô-la để giúp chế độ Diệm tăng cường quân đội. Ngoài ra, 32.000 người nghĩa quân miền nam được huấn luyện bởi Hoa Kỳ với chi phí 12.7 triệu đô-la. Người ta hy vọng rằng chế độ Diệm, sau khi nhận được một lượng hỗ trợ đáng kể của Mỹ, sẽ có thể chịu được Việt Cộng.[7]
Vai trò của Hoa Kỳ trong cuộc đảo chính lật đổ chế độ Diệm
sửa
Theo các Hồ sơ Lầu Năm Góc, chính phủ hoa KỲ đã đóng một vai trò quan trọng trong những cuộc đảo chính năm 1963 ở VNCH, trong đó Tổng thống Ngô Đình Diệm đã bị ám sát. Trong khi duy trì "liên hệ bí mật" với các tướng VNCH lên kế hoạch cho cuộc đảo chính, Mỹ cắt viện trợ cho Tổng thống Diệm, và công khai hỗ trợ một chính phủ kế nhiệm cho Việt Nam mà tác giả được gọi là "về cơ bản là không có thủ lĩnh":
Đề xuất hoạt động
sửa- Mục 1 – tấn công không quân vào các trung tâm cung ứng chính của Việt Cộng, tiến hành cùng lúc bởi Không lực Việt Nam Cộng hòa và Không quân Hoa Kỳ (bí danh cổng trang trại)[8]
- Mục 2 – tấn công qua biên giới vào các trung tâm cung ứng chính của Việt Cộng, tiến hành bởi đơn vị VNCH và cố vấn quân sự Mỹ.[8]
- Mục 3 – ném bom hạn chế vào các mục tiêu Bắc Việt bằng máy bay không đánh dấu lái bởi đội bay không phải người Mỹ.[8]
Xem thêm
sửaTham khảo
sửa- ^ “The Pentagon Papers”. UPI. 1971. Truy cập ngày 2 tháng 7 năm 2010.
- ^ “The Pentagon Papers”. 1971 Year in Review. UPI. 1971. Truy cập ngày 2 tháng 7 năm 2010.
- ^ Apple, R.W. (ngày 23 tháng 6 năm 1996). “Pentagon Papers”. The New York Times. New York. Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2013.
- ^ “The Watergate Story”. The Washington Post. Truy cập ngày 26 tháng 10 năm 2013.
Watergate prosecutors find a memo addressed to John Ehrlichman describing in detail the plans to burglarize the office of Pentagon Papers defendant Daniel Ellsberg's psychiatrist, The Post reports.
- ^ “Pentagon Papers”. History (U.S. TV channel). Truy cập ngày 26 tháng 10 năm 2013.
- ^ a b c d NEIL SHEEHAN (ngày 13 tháng 6 năm 1971). “Vietnam Archive: Pentagon Study Traces 3 Decades of Growing U.S. Involvement”. The New York Times.
- ^ a b "Evolution of the War. Lưu trữ 2013-08-09 tại Wayback Machine
- ^ a b c John A. McCone (ngày 28 tháng 7 năm 1964). “Probable Communist Reactions to Certain US or US-Sponsored Courses of Action in Vietnam and Laos”. Office of the Historian. Truy cập ngày 26 tháng 10 năm 2013.