Disaccharide, tên Việt hóa Disaccarit hay đường đôi, là một loại đường (thực phẩm) có cấu tạo từ hai monosaccharide 1. "Disaccharide" là một trong bốn nhóm cacbohydrate (monosaccharide, disaccharide, oligosaccharidepolysaccharide).

Sucroza, một disaccharide thông dụng

Phân loại

sửa

Có hai loại disaccharide cơ bản: disaccharide khử là disaccharide có một trong hai đơn vị monosaccharide có nhóm sxetal tự do; và disaccharide không khử là disaccharide có cả hai đơn vị monosaccharide không có nhóm semiaxetal tự do 2.

Sự tạo thành

sửa

Disaccharide được tạo thành khi hai đường liên kết với nhau và phân tử nước được tách ra. Ví dụ: đường sữa (lactoza) được tạo thành từ glucozagalactozơ trong khi đường kính (sucroza) được tạo thành từ glucozafructoza.

Hai đơn vị monosaccharide được liên kết với nhau nhờ phản ứng tách nước dẫn đến việc mất một phân tử nước và tạo thành liên kết glicozit.

Tính chất

sửa

Liên kết glicozit có thể được tạo thành giữa bất kì nhóm hidroxyl nào của phân tử monosaccharide. Vì vậy, thậm chí khi cả hai đơn vị monosaccharide giống nhau (ví dụ glucoza), nếu vị trí nhóm hidroxyl ở nguyên tử cacbon thứ nhất khác nhau hay dạng của đơn vị monosaccharide khác nhau (α- hay β-) cũng có thể làm tính chất vật lý và hoá học khác nhau.

Dựa vào cấu tạo của đơn vị monosaccharide, disaccharide có thể trong suốt, tan trong nước, có vị ngọt, hoặc dính.

Một số disaccharide thông dụng

sửa
Disaccharide Đơn vị monosaccharide thứ nhất Đơn vị monosaccharide thứ hai Liên kết
Sucroza (đường mía) glucoza fructoza α (1→2)
Lactoza (đường sữa) galactoza glucoza β (1→4)
Maltoza glucoza glucoza α (1→4)
Trehaloza glucoza glucoza α (1→1)
Xenlobioza glucoza glucoza β (1→4)

Maltoza và xenlobioza là sản phẩm của sự thủy phân polysaccharide, tinh bộtcellulose.

Các disaccharide ít thông dụng hơn bao gồm:

Disaccharide Đơn vị monosaccharide Liên kết
Gentiobioza hai monome glucoza β (1→6)
Isomaltoza hai monome glucoza α (1→6)
Kojibioza hai monome glucoza α (1→2)3
Lamina riboza hai monome glucoza β (1→3)
Manobioza hai monome manoza α (1→2),
α (1→3),
α (1→4)
hoặc α (1→6)
Melibioza một monome glucoza và một monome galactoza α (1→6)
Nigeroza hai monome glucoza α (1→3)
Rutinoza một monome rhamnoza và một monome glucoza α (1→6)
Xilobioza hai monome xilopiranoza β (1→4)

Tham khảo

sửa

Liên kết ngoài

sửa

MeSH Disaccharides