Danh sách hoàng hậu giai đoạn Ngũ Hồ thập lục quốc (Trung Quốc)

Xem thêm thông tin: Danh sách Hoàng hậu Trung Quốc

Hoàng hậu (chữ Hán: 皇后, tiếng Anh: Empress) là vợ chính (chính cung, chính thê, nguyên phối) của nhà vua xưng Hoàng đế, do Hoàng đế sắc phong. Vương hậu là vợ chính (chính cung, chính thê, nguyên phối) của nhà vua xưng Vương (Đại vương, Quốc vương), đôi khi một số người được Hoàng đế phong Vương tước (thường là người trong Hoàng tộc hay anh em trai của Hoàng đế) thì vợ chính của họ được gọi là Vương phi.

Tuy nhiên, ngày nay nhiều người hay hiểu Hoàng hậu theo nghĩa là vợ chính của nhà vua nói chung, cả Quốc vương lẫn Hoàng đế, điều này có thể gây ra một số nhầm lẫn.

Giai đoạn Ngũ Hồ thập lục quốc là một giai đoạn đầy loạn lạc trong lịch sử Trung Quốc. Các triều đại thay đổi liên miên, binh đao hỗn loạn. Đi cùng với đó là sự biến loạn chốn cung đình. Dưới đây là danh sách các vị Hoàng hậu trong giai đoạn này, những bậc mẫu nghi thiên hạ đã song hành cùng với một giai đoạn đầy hỗn loạn của lịch sử.

Hán Triệu

Hoàng đế		Phối ngẫu	Tên thật	Chức vị	Thời gian tại vị	Ghi chú
Hán Quang Văn Đế Lưu Uyên	1	Hô Duyên Hoàng hậu	Hô Duyên thị	Hoàng hậu	287 - 307	Con gái của Hô Duyên Dực. Mẹ đẻ của Lệ Thái tử Lưu Hòa.
	2	Đan Hoàng hậu	Đan thị	Hoàng hậu Hoàng thái hậu	308 - 310	Mẹ đẻ của Hán Chiêu Vũ Đế.
Hán Chiêu Vũ Đế Lưu Thông	1	Vũ Nguyên Hoàng hậu	Hô Duyên thị	Hoàng hậu	310 - 312	Em họ của Hô Duyên Hoàng hậu. Mẹ đẻ của Hán Ẩn Đế Lưu Xán.
	2	Vũ Hiếu Hoàng hậu	Trương Huy Quang	Quý nhân Hoàng hậu	312 - 313
	3	Vũ Tuyên Hoàng hậu	Lưu Nga	Hữu Quý tần Hoàng hậu	313 - 314	Con gái Lưu Ân. Do sinh quái thai nên bị giết.
	4	Thượng Hoàng hậu	Cận Nguyệt Quang	Quý tần Hoàng hậu	314 - 315	Con gái Cận Chuẩn.
	5	Hữu Hoàng hậu	Cận Nguyệt Hoa	Quý tần Hoàng hậu Hoàng thái hậu	314 - 318	Em gái của Thượng hoàng hậu.
	6	Hoằng Đạo Hoàng hậu	Phiền thị	Thượng hoàng hậu Hoằng Đạo Hoàng hậu	314 - 318
	7	Hoằng Hiếu Hoàng hậu	Vương thị	Tả hoàng hậu Hoằng Hiếu Hoàng hậu	318	Con gái nuôi của Vương Thẩm.
	8	Hoằng Đức Hoàng hậu	Tuyên thị	Trung hoàng hậu Hoằng Đức Hoàng hậu	318	Con gái nuôi của Tuyên Hoài.
	9	Vũ Đức Hoàng hậu	Lưu Anh	Tả Quý tần	Thụy phong	Chị của Vũ Tuyên Hoàng hậu.
	10	Tả Hoàng hậu	Lưu thị	Quý nhân Hoàng hậu	315 - ?	Cháu gái của Vũ Tuyên Hoàng hậu.
Hán Ẩn Đế Lưu Xán		Cận Hoàng hậu	Cận thị	Hoàng hậu	318	Sinh mẫu của Thái tử Lưu Nguyên Công.
Tiền Triệu Mạt Đế Lưu Diệu	1	Hiến Văn Hoàng hậu	Dương Hiến Dung	Chính thê Hoàng hậu	318 - 322	Là Hoàng hậu của hai vị Hoàng đế là Tấn Huệ Đế của nhà Tây Tấn và Lưu Diệu của nhà Hán Triệu trong lịch sử Trung Quốc. Bà là người phụ nữ duy nhất trong lịch sử trở thành Hoàng hậu của hai triều đại khác nhau. Sinh mẫu của: Thái tử Lưu Hi Lưu Tập Lưu Xiển
	2	Lưu Hoàng hậu	Lưu thị	Hoàng hậu	? - 326
	3	Lưu Hoàng hậu	Lưu Phương	Hoàng hậu	326 - 329	Em của Lưu Hoàng hậu
	4	Nguyên Điệu Hoàng hậu	Bốc thị	Quý phi	Thụy phong	Sinh mẫu của Nam Dương vương Lưu Dận.

Hoàn Sở

Hoàng đế		Phối ngẫu	Tên thật	Chức vị	Thời gian tại vị	Ghi chú
Sở Hoàng Đế Hoàn Huyền		Lưu Hoàng hậu	Lưu thị	Chính thất Hoàng hậu	404 - ?	Cháu nội Lưu Kiều

Thành Hán

Hoàng đế		Phối ngẫu	Tên thật	Chức vị	Thời gian tại vị	Ghi chú
Thành Cảnh Đế Lý Đặc			La thị	Chính thê Hoàng thái hậu	? - ?	Sinh mẫu của Thành Vũ Đế Lý Hùng.
Thành Vũ Đế Lý Hùng		Nhâm Hoàng hậu	Nhâm thị	Hoàng hậu Hoàng thái hậu	315 - ?
Thành Cung Đô U Công Lý Kỳ		Diêm Hoàng hậu	Diêm thị	Hoàng hậu Hoàng thái hậu	334 - ?
Hán Chiêu Văn Đế Lý Thọ		Diêm Hoàng hậu	Diêm thị	Hoàng hậu Hoàng thái hậu	338 - ?

Tiền Lương

Hoàng đế		Phối ngẫu	Tên thật	Chức vị	Thời gian tại vị	Ghi chú
Tiền Lương Minh Vương Trương Mậu			Cổ thị	Chính thê Vương hậu	? - ?
Tiền Lương Văn Vương Trương Tuấn		Nghiêm Vương hậu	Nghiêm thị	Chính thê Vương hậu Đại Vương thái hậu	? - ?
Tiền Lương Hoàn Vương Trương Trọng Hoa		Bùi Vương hậu	Bùi thị	Chính thê Vương hậu	? - 353	Bị Tiền Lương Uy Vương Trương Tộ giết.

Hậu Triệu

Hoàng đế		Phối ngẫu	Tên thật	Chức vị	Thời gian tại vị	Ghi chú
Hậu Triệu Minh Đế Thạch Lặc		Hoàng hậu	Lưu thị	Chính thê Hoàng hậu	330 - 334	Bị Hậu Triệu Vũ Đế Thạch Hổ giết.
Hậu Triệu Vũ Đế Thạch Hổ	1	Hoàng hậu	Trịnh Anh Đào	Thiên Vương Hoàng hậu Đông Hải thái phi Hoàng thái hậu	337 - 349	Bị Nhiễm Ngụy Bình Đế Nhiễm Mẫn sát hại. Sinh mẫu của: Thiên Vương Thái tử Thạch Thúy Bành Thành Vương Thạch Tuân
	2	Hoàng hậu	Lưu thị	Chiêu nghi Hoàng hậu Hoàng thái hậu Thái phi	348 - 349	Là An Định Công chúa (con gái Tiền Triệu Mạt Đế Lưu Diệu). Sinh mẫu của Thạch Thế, bị Thạch Tuân giết hại.
Hậu Triệu Bành Thành Vương Thạch Tuân		Hoàng hậu	Trương thị	Chính thê Hoàng hậu	349	Bị Nhiễm Ngụy Bình Đế Nhiễm Mẫn xử tử.

Đại (nước)

Hoàng đế		Phối ngẫu	Tên thật	Chức vị	Thời gian tại vị	Ghi chú
Đại Thần Nguyên Đế Thác Bạt Lực Vi		Thần Nguyên Hoàng hậu	Đậu thị	Chính thê	Thụy phong
Đại Văn Đế Thác Bạt Sa Mạc Hãn		Phong Hoàng hậu	Phong thị	Chính thê Hoàng hậu	? - ?	Sinh mẫu của: Đại Hoàn Đế Thác Bạt Y Đà Đại Mục Đế Thác Bạt Y Lô
Đại Hoàn Đế Thác Bạt Y Đà		Kỳ Hoàng hậu	Duy thị	Chính thê Hoàng hậu Hoàng thái hậu	? - ?	Sau này khi Bắc Ngụy được lập, bà được truy tôn là Hoàn Hoàng hậu. Sinh mẫu của: Đại Huệ Đế Thác Bạt Hạ Nhục Đại Dương Đế Thác Bạt Hột Na
Đại Bình Văn Đế Thác Bạt Úc Luật		Vương Hoàng hậu	Vương thị	Chính thê Hoàng hậu Hoàng thái hậu	? - 355	Sinh mẫu của Đại Chiêu Thành Đế Thác Bạt Thập Dực Kiền.
Đại Chiêu Thành Đế Thác Bạt Thập Dực Kiền		Mộ Dung Hoàng hậu	Mộ Dung thị	Hoàng hậu	341 - 360	Là con gái của Tiền Yên Văn Minh Đế Mộ Dung Hoảng.

Nhiễm Ngụy

Hoàng đế		Phối ngẫu	Tên thật	Chức vị	Thời gian tại vị	Ghi chú
Nhiễm Ngụy Vũ Điệu Thiên Vương Nhiễm Mẫn		Đổng Hoàng hậu	Đổng thị	Chính thê Hoàng hậu	350 - 352	Nhiễm Ngụy Vũ Điệu Thiên Vương đi đánh Tiền Yên bị tử trận, Đổng Hoàng hậu cùng các con đầu hàng Tiền Yên, dâng lên Ngọc tỷ truyền quốc. Được phong là Phụng Tỳ Quân.

Tiền Yên

Hoàng đế		Phối ngẫu	Tên thật	Chức vị	Thời gian tại vị	Ghi chú
Tiền Yên Văn Minh Đế Mộ Dung Hoảng	1	Văn Minh Hoàng hậu	Đoạn thị	Vương hậu	337 - ?	Sinh mẫu của Tiền Yến Cảnh Chiêu Đế Mộ Dung Tuấn.
	2	Văn Chiêu Hoàng hậu	Lan thị	Vương phi	337 - ?	Sinh mẫu của Hậu Yên Thành Vũ Đế Mộ Dung Thùy. Là em gái của Lan Hãn.
Tiền Yên Cảnh Chiêu Đế Mộ Dung Tuấn	1	Cảnh Chiêu Hoàng hậu	Khả Túc Hồn thị	Hoàng hậu Hoàng thái hậu	352 - 384	Sinh mẫu của: Tiền Yên U Đế Mộ Dung Vĩ Tây Yên Uy Đế Mộ Dung Xung
	2	Cảnh Đức Hoàng hậu	Đoạn thị	Chiêu nghi	Thụy phong
Tiền Yên U Đế Mộ Dung Vĩ		Khả Túc Hồn Hoàng hậu	Khả Túc Hồn thị	Hoàng hậu	369 - 370

Tiền Tần

Hoàng đế		Phối ngẫu	Tên thật	Chức vị	Thời gian tại vị	Ghi chú
Tiền Tần Minh Đế Phù Kiện		Minh Đức Hoàng hậu	Cường thị	Hoàng hậu Hoàng thái hậu	352 - 357	Sinh mẫu của Tiền Tần Lệ Vương Phù Sinh.
Tiền Tần Lệ Vương Phù Sinh		Lương Hoàng hậu	Lương thị	Chính thất Hoàng hậu	Tháng 7, 355 - Tháng 8, 355	Bị Tiền Tần Lệ Vương Phù Sinh xử tử.
Tiền Tần Tuyên Chiêu Đế Phù Kiên		Hoàng hậu	Cẩu thị	Chính thê Hoàng hậu	357 - ?
Tiền Tần Ai Bình Đế Phù Phi		Hoàng hậu	Dương thị	Chính thê Hoàng hậu	385	Sinh mẫu của Thái tử Phù Ninh.
Tiền Tần Cao Đế Phù Đăng	1	Mao Hoàng hậu	Mao thị	Chính thê Hoàng hậu	386 - 394
	2	Lý Hoàng hậu	Lý thị	Chiêu nghi Hoàng hậu	394 - 396

Hậu Tần

Hoàng đế		Phối ngẫu	Tên thật	Chức vị	Thời gian tại vị	Ghi chú
Hậu Tần Vũ Chiêu Đế Diêu Trường		Xà Hoàng hậu	Xà thị	Chính thê Hoàng hậu Hoàng Thái hậu	386 - 393	Sinh Hậu Tần Văn Hoàn Đế Diêu Hưng.
Hậu Tần Văn Hoàn Đế Diêu Hưng	1	Trương Hoàng hậu	Trương thị	Chiêu nghi Hoàng hậu	? - ?
	2	Tề Hoàng hậu	Tề thị	Chiêu nghi Hoàng hậu	? - ?
Hậu Tần Mạt Đế Diêu Hoằng		Diêu Hoằng Hoàng hậu	?	Hoàng hậu	416 - 417

Hậu Yên

Hoàng đế		Phối ngẫu	Tên thật	Chức vị	Thời gian tại vị	Ghi chú
Hậu Yên Thành Vũ Đế Mộ Dung Thùy	1	Thành Chiêu Hoàng hậu	Đoàn thị	Chính thê Đoàn Vương phi	Thụy phong	Sinh mẫu của: Thái tử Mộ Dung Lệnh Hậu Yên Huệ Mẫn Đế Mộ Dung Bảo.
	2	Thành Ai Hoàng hậu	Đoàn Nguyên Phi	Phu nhân Hoàng hậu Hoàng thái hậu	387 - 396	Cháu gái của Thành Chiêu Hoàng hậu. Bị Hậu Yên Huệ Mẫn Đế Mộ Dung Bảo ép tự tử. Sinh mẫu của: Mộ Dung Lãng Mộ Dung Giám
Hậu Yên Huệ Mẫn Đế Mộ Dung Bảo		Huệ Đức Hoàng hậu	Đoàn thị	Chính thê Hoàng hậu	? - 399	Sinh mẫu của Thái tử Mộ Dung Sách.
Hậu Yên Phế Đế Lan Hãn		Ất Hoàng hậu	Ất thị	Chính thê Hoàng hậu	? - ?
Hậu Yên Chiêu Văn Đế Mộ Dung Hi	1	Chiêu Văn Hoàng hậu	Phù Huấn Anh	Quý tần Hoàng hậu	Tháng 12, 403 - Tháng 4, 407
	2	Mẫn Hoàng hậu	Phù Tung Nga	Quý nhân Chiêu Nghi	Thụy phong	Chị của Chiêu Văn Hoàng hậu

Bắc Yên

Hoàng đế		Phối ngẫu	Tên thật	Chức vị	Thời gian tại vị	Ghi chú
Bắc Yên Huệ Ý Đế Mộ Dung Vân		Lý Hoàng hậu	Lý thị	Chính thê Hoàng hậu	407 - 409	Sinh mẫu của Thái tử Mộ Dung Bành Thành.
Bắc Yên Văn Thành Đế Phùng Bạt		Tôn Vương hậu	Tôn thị	Chính thất Vương hậu	409 - ?
Bắc Yên Chiêu Thành Đế Phùng Hoằng		Mộ Dung Vương hậu	Mộ Dung thị	Kế thất Vương hậu	430 - 435	Sinh mẫu của Thái tử Phùng Vương Nhân.

Nam Yên

Hoàng đế		Phối ngẫu	Tên thật	Chức vị	Thời gian tại vị	Ghi chú
Nam Yên Hiến Vũ Đế Mộ Dung Đức		Đoàn Hoàng hậu	Đoàn thị	Kế thất Hoàng hậu Hoàng Thái hậu	? - ?	Là em của Đoàn Nguyên Phi.
Nam Yên Mạt Chủ Mộ Dung Siêu		Hô Diên Hoàng hậu	Hô Diên thị	Chính thê Hoàng hậu	? - ?

Tây Tần

Hoàng đế		Phối ngẫu	Tên thật	Chức vị	Thời gian tại vị	Ghi chú
Tây Tần Vũ Nguyên Vương Khất Phục Càn Quy	1	Biên Vương hậu	Biên thị	Chính thất	388 - Tháng 6, 394 Tháng 11, 394 - Tháng 8, 400 Tháng 10, 409 - 412	Tháng 6/394, Tây Tần Vũ Nguyên Vương Khất Phục Càn Quy đầu hàng Tiền Tần, phế Biên Vương hậu để lập Đông Bình công chúa của Tiền Tần làm Phù Vương hậu. Tháng 11/394, Tiền Tần diệt vong, Phù Vương hậu bị phế, lập Biên Vương hậu. Đến tháng 8/400, Tây Tần bị Hậu Tần thôn tính. Tháng 10/409, Tây Tần Vũ Nguyên Vương Khất Phục Càn Quy phục quốc, Biên Vương hậu tiếp tục được lập làm Vương hậu.
	2	Phù Vương hậu	Phù thị	Vương hậu	Tháng 6, 394 - Tháng 11, 394	Là Đông Bình Công chúa của Tiền Tần, em gái Tần Cao Đế Phù Đăng.
Tây Tần Văn Chiêu Vương Khất Phục Sí Bàn		Thốc Phát Vương hậu	Thốc Phát thị	Vương hậu	414 - 423	Là con gái của Nam Lương Cảnh Vương Thốc Phát Nục Đàn.
Tây Tần Mạt Vương Khất Phục Mộ Mạt		Lương Vương hậu	Lương thị	Vương hậu	429 - 431

Hậu Lương

Hoàng đế		Phối ngẫu	Tên thật	Chức vị	Thời gian tại vị	Ghi chú
Hậu Lương Ý Vũ Đế Lã Quang		Thạch Hoàng hậu	Thạch thị	Chính thê Hoàng hậu	389 - 396
Hậu Lương Ẩn Vương Lã Thiệu		Trương Hoàng hậu	Trương thị	Hoàng hậu	399
Hậu Lương Linh Đế Lã Toản		Dương Hoàng hậu	Dương thị	Hoàng hậu	400 - 401
Hậu Lương Mạt Chủ Lã Long		Dương Hoàng hậu	Dương thị	Hoàng hậu	401 - 403

Bắc Lương

Hoàng đế		Phối ngẫu	Tên thật	Chức vị	Thời gian tại vị	Ghi chú
Bắc Lương Vũ Tuyên Vương Thư Cừ Mông Tốn		Mạnh Vương hậu	Mạnh thị	Chính thê Vương hậu	411 - ?
Bắc Lương Ai Vương Thư Cừ Mục Kiền	1	Lý Vương hậu	Lý Kính Thụ	Vương hậu	433 - ?	Là con gái của Tây Lương Vũ Chiêu Vương Lý Cảo.
	2	Thác Bạt Vương hậu	Thác Bạt thị	Vương hậu	437 - 439	Là Vũ Uy công chúa của Bắc Ngụy, em gái của Bắc Ngụy Thái Vũ Đế Thác Bạt Đảo.

Nam Lương

Hoàng đế		Phối ngẫu	Tên thật	Chức vị	Thời gian tại vị	Ghi chú
Nam Lương Cảnh Vương Thốc Phát Nục Đàn		Chiết Quật Vương hậu	Chiết Quật thị	Chính thê Vương hậu	402 - 414	Sinh mẫu của Thái tử Thốc Phát Hổ Đài.

Tây Lương

Hoàng đế		Phối ngẫu	Tên thật	Chức vị	Thời gian tại vị	Ghi chú
Tây Lương Vũ Chiêu Vương Lý Cảo		Doãn phu nhân	Doãn thị	Kế thất Vương thái hậu	400 - 420	Sinh mẫu của Lý Kính Thụ (Vương hậu của Bắc Lương Ai Vương Thư Cừ Mục Kiền).

Hạ

Hoàng đế		Phối ngẫu	Tên thật	Chức vị	Thời gian tại vị	Ghi chú
Hạ Vũ Liệt Đế Hách Liên Bột Bột		Lương Hoàng hậu	Lương thị	Chính thê Hoàng hậu	413 - ?
Hạ Phế Đế Hách Liên Xương		Hoàng hậu	?	Chính thê Hoàng hậu	425 - 427
Hạ Mạt Đế Hách Liên Định		Hoàng hậu	?	Hoàng hậu	? - 430