Căn cước công dân (Việt Nam)

Thẻ Căn cước (tên chính thức trong tiếng Anh: Identity Card, n.đ. 'Thẻ Căn cước', thỉnh thoảng vẫn được dư luận quen gọi với tên của phiên bản tiền nhiệm là Chứng minh nhân dân (CMND)) là một trong những loại giấy tờ tùy thân chính của công dân Việt Nam. Đây là hình thức mới của giấy chứng minh nhân dân, bắt đầu có hiệu lực từ năm ngày 1 tháng 1 năm 2016. Theo Luật căn cước công dân 2014, người từ 14 tuổi trở lên sẽ được cấp thẻ căn cước.

Thẻ Căn cước
Ngày cấp lần đầu	1 tháng 1 năm 2016 (2016-01-01)
Cấp bởi	Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội
Có hiệu lực ở	Việt Nam
Loại tài liệu	Thẻ căn cước
Mục đích	Nhận dạng, giao dịch
Yêu cầu hợp lệ	Công dân Việt Nam
Hết hạn	Mỗi khi đủ 14 tuổi(Bắt đầu từ ngày 1 tháng 7 năm 2024 theo Luật Căn cước 2023), 25 tuổi, 40 tuổi và 60 tuổi

Khác với số CMND trước đây, mã 12 số in trên thẻ căn cước (được gọi chính thức là số định danh cá nhân hay còn gọi là mã TCC) sẽ không bao giờ thay đổi, kể cả người dân có cấp lại do mất, hay thay đổi thông tin Hộ khẩu thường trú.

Luật Căn cước năm 2023 quy định mở rộng, tích hợp nhiều thông tin khác của công dân và người gốc Việt Nam trong các cơ sở dữ liệu khác vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu căn cước so với Luật Căn cước công dân năm 2014 để trực tiếp phục vụ cho việc ứng dụng tiện ích của thẻ căn cước, căn cước điện tử, kết nối, chia sẻ thông tin người dân. Luật Căn cước 2023 cũng quy định các nội dung trên thẻ căn cước, trong đó đổi tên thẻ "Căn cước công dân" thành "Căn cước". Luật cũng đã sửa đổi, bổ sung theo hướng lược bỏ vân tay và sửa đổi quy định về thông tin số thẻ căn cước, dòng chữ "căn cước công dân, quê quán, nơi thường trú, chữ ký của người cấp thẻ" thành "số định danh cá nhân, căn cước, nơi đăng ký khai sinh, nơi cư trú trên thẻ căn cước...".

Chức năng

Căn cước có giá trị chứng minh về căn cước, lai lịch của công dân của người được cấp để thực hiện các giao dịch hành chính trên toàn lãnh thổ Việt Nam, có thể được sử dụng thay hộ chiếu trong trường hợp Việt Nam và một nước khác có điều ước hoặc thỏa thuận quốc tế cho phép công dân hai bên sử dụng thẻ Căn cước công dân thay cho việc sử dụng hộ chiếu. Tuy nhiên, Thẻ Căn cước công dân không thay thế cho Giấy khai sinh, Hộ khẩu (Ngày 01 tháng 7 năm 2021, Việt Nam chính thức bỏ thủ tục cấp sổ hộ khẩu) và Giấy phép lái xe. Tuy nhiên trong tương lai, chính phủ cũng đang xem xét về việc thay thế các giấy tờ trên.

Theo Nghị quyết 112/NQ-CP của Chính phủ Việt Nam do Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ký có hiệu lực từ ngày 30 tháng 10 năm 2017 ban hành về việc đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân liên quan đến quản lý dân cư thuộc phạm vi chức năng quản lý nhà nước của Bộ Công an, để thống nhất việc quản lý bằng mã số định danh cá nhân. Các thủ tục cấp mới, cấp đổi và cấp lại giấy chứng minh nhân dân đang được thực hiện tại công an cấp tỉnh, cấp huyện cũng sẽ được bãi bỏ. Cụ thể, sẽ bỏ yêu cầu xuất trình chứng minh nhân dân với người đến làm thủ tục đăng ký xe. Các thủ tục liên quan đến lĩnh vực xuất nhập cảnh, đăng ký ngành nghề kinh doanh có điều kiện... cũng sẽ bỏ việc yêu cầu người dân phải xuất trình sổ hộ khẩu, chứng minh nhân dân. Trong một số tờ khai về lý lịch cá nhân, người dân sẽ không còn phải cung cấp các thông tin như ngày tháng năm sinh, giới tính, nơi đăng ký thường trú. Ngoài ra, khi đi làm hộ chiếu, cấp lại hay sửa đổi hộ chiếu, người dân cũng không cần khai ngày tháng năm sinh, số chứng minh nhân dân... mà thay vào đó là số định danh cá nhân trên căn cước.

Thiết kế

Mặt trước và mặt sau của Căn cước Công dân (gắn chip điện tử)

Mặt trước của thẻ Căn cước gồm các thông tin bằng tiếng Việt (có ngôn ngữ phụ là tiếng Anh):

• Quốc hiệu, tiêu ngữ
• Mã QR
• Ảnh người được cấp:
• Số định danh cá nhân:
• Họ và tên khai sinh:
• Ngày, tháng, năm sinh:
• Giới tính:
• Quốc tịch:
• Quê quán:
• Nơi thường trú:
• Ngày, tháng, năm hết hạn:

Mặt sau thẻ

• Bộ phận lưu trữ thông tin được mã hóa (chip điện tử)
• Vân tay Ngón trỏ, đặc điểm nhân diện của người được cấp thẻ;
• Đặc điểm nhận dạng:
• Ngày, tháng, năm cấp thẻ;
• Họ và tên, chức danh, chữ ký của người cấp thẻ;
• Dấu của cơ quan cấp thẻ:
• Dòng MRZ

Số thẻ căn cước đồng thời cũng là số định danh cá nhân. Mỗi công dân sẽ được cấp một mã số định danh cá nhân riêng, không lặp lại. Thẻ căn cước công dân phải được đổi khi công dân đủ 25 tuổi, đủ 40 tuổi và đủ 60 tuổi.

Với mục đích hướng tới xây dựng Chính phủ điện tử, tạo bước đột phá trong phát triển kinh tế - xã hội của cả nước; góp phần phục vụ hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm làm giả, từ tháng 11 năm 2020, thẻ căn cước công dân được gắn chip điện tử thay cho mã vạch.

Theo quy định mới tại Luật Căn cước năm 2023, nội dung trên thẻ Căn cước gồm các thông tin được mã hóa và thông tin được in trên thẻ:

a) Hình Quốc huy nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam;

b) Dòng chữ “CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM, Độc lập - Tự do - Hạnh phúc”;

c) Dòng chữ “CĂN CƯỚC”;

d) Ảnh khuôn mặt;

đ) Số định danh cá nhân;

e) Họ, chữ đệm và tên khai sinh;

g) Ngày, tháng, năm sinh;

h) Giới tính;

i) Nơi đăng ký khai sinh/Nơi sinh;

k) Quốc tịch;

l) Nơi cư trú;

m) Ngày, tháng, năm cấp thẻ và ngày, tháng, năm hết hạn sử dụng;

n) Nơi cấp: Bộ Công an.

Như vậy, so với hình thẻ CCCD, thẻ Căn cước đã bỏ mục quê quán thay vào đó là nơi đăng ký khai sinh hoặc nơi sinh; và nơi cư trú; bỏ vân tay, đặc điểm nhận dạng.

Cấu trúc số định danh cá nhân (số thẻ Căn cước, số tài khoản định danh điện tử)

Nghị định 137/2015/NĐ-CP ngày 31 tháng 12 năm 2015 của Chính phủ hướng dẫn chi tiết một số điều của Luật Căn cước công dân đã quy định số định danh cá nhân là dãy số tự nhiên gồm 12 số, có cấu trúc gồm 6 số là mã thế kỷ sinh, mã giới tính, mã năm sinh của công dân, mã tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hoặc mã quốc gia nơi công dân đăng ký khai sinh và 6 số là khoảng số ngẫu nhiên.

Mã tỉnh/thành phố của số căn cước công dân (CCCD):

0x	1x	2x	3x	4x	5x	6x	7x	8x	9x
00 - Dự trữ	10 - Lào Cai	20 - Lạng Sơn	30 - Hải Dương	40 - Nghệ An	50 - Dự trữ	60 - Bình Thuận	70 - Bình Phước	80 - Long An	90 - Dự trữ
01 - Thành phố Hà Nội	11 - Điện Biên	21 - Dự trữ	31 - Thành phố Hải Phòng	41 - Dự trữ	51 - Quảng Ngãi	61 - Dự trữ	71 - Dự trữ	81 - Dự trữ	91 - Kiên Giang
02 - Hà Giang	12 - Lai Châu	22 - Quảng Ninh	32 - Dự trữ	42 - Hà Tĩnh	52 - Bình Định	62 - Kon Tum	72 - Tây Ninh	82 - Tiền Giang	92 - Thành phố Cần Thơ
03 - Dự trữ	13 - Dự trữ	23 - Dự trữ	33 - Hưng Yên	43 - Dự trữ	53 - Dự trữ	63 - Dự trữ	73 - Dự trữ	83 - Bến Tre	93 - Hậu Giang
04 - Cao Bằng	14 - Sơn La	24 - Bắc Giang	34 - Thái Bình	44 - Quảng Bình	54 - Phú Yên	64 - Gia Lai	74 - Bình Dương	84 - Trà Vinh	94 - Sóc Trăng
05 - Dự trữ	15 - Yên Bái	25 - Phú Thọ	35 - Hà Nam	45 - Quảng Trị	55 - Dự trữ	65 - Dự trữ	75 - Đồng Nai	85 - Dự trữ	95 - Bạc Liêu
06 - Bắc Kạn	16 - Dự trữ	26 - Vĩnh Phúc	36 - Nam Định	46 - Thừa Thiên-Huế	56 - Khánh Hòa	66 - Đắk Lắk	76 - Dự trữ	86 - Vĩnh Long	96 - Cà Mau
07 - Dự trữ	17 - Hòa Bình	27 - Bắc Ninh	37 - Ninh Bình	47 - Dự trữ	57 - Dự trữ	67 - Đắk Nông	77 - Bà Rịa-Vũng Tàu	87 - Đồng Tháp	97 - Dự trữ
08 - Tuyên Quang	18 - Dự trữ	28 - Dự trữ (trước đây là Hà Tây cũ)	38 - Thanh Hóa	48 - Thành phố Đà Nẵng	58 - Ninh Thuận	68 - Lâm Đồng	78 - Dự trữ	88 - Dự trữ	98 - Dự trữ
09 - Dự trữ	19 - Thái Nguyên	29 - Dự trữ	39 - Dự trữ	49 - Quảng Nam	59 - Dự trữ	69 - Dự trữ	79 - Thành phố Hồ Chí Minh	89 - An Giang	99 - Dự trữ

Cấu trúc của 12 số định danh trên thẻ căn cước công dân bao gồm:

• 3 ký tự đầu tiên: Mã tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hoặc mã quốc gia nơi công dân đăng ký khai sinh.
  
  
• Ký tự thứ 4: Mã giới tính dựa theo mã thế kỷ sinh.
  

- Thế kỷ XX (từ năm 1900 đến hết năm 1999): Nam 0, Nữ 1;
- Thế kỷ XXI (từ năm 2000 đến hết năm 2099): Nam 2, Nữ 3;

• Ký tự thứ 5 và 6: Mã năm sinh của công dân (tức 2 số cuối của năm sinh).
  

Ví dụ:
- Công dân sinh 1987: mã số 87
- Công dân sinh năm 2020: mã số 20

• 6 ký tự sau cùng: Mã số ngẫu nhiên từ 000001 đến 999999

Xem thêm

• Chứng minh nhân dân
• Thẻ căn cước
• Hộ chiếu Việt Nam